59 - نحوه برخورد با همسر بد اخلاق
نویسنده : زهرا رستگار
با زني كه مدام به شوهرش دروغ مي گويد و به او اهانت مي كند و اصلا مطيع و راز نگهدار شوهرش نيست، چه بايد كرد؟
نکته بسیار مهمّی که نه در زمینه این سؤال بلکه در مسایل مختلفی که در زندگی مشترک پیش می آید، باید بدان توجّه داشت این است که متأسفانه گاه افراد از مسایلی که باید قبل از ازدواج نسبت بدان حساس باشند و سعی کنند کفو خود را با توجه بدان برگزینند غفلت نموده و با ورود به زندگی مشترک تازه این موضوعات برایشان نمود پیدا میکند. توجه داشته باشید که هر قدر مسأله این چنینی مهم باشد مطمئناً طرز برخوردی متفاوت و سازگارانه تر(نه سازش پذیرتر) از زمان قبل از ازدواج را می طلبد.
به عنوان مثال روحیّه بددهنی، عدم اطاعت از شوهر و … که در متن ارسالی خود بدان اشاره نمودید، از عواملي هستند كه مي توانند موجب اختلاف و ناسازگاري در خانواده ها گردد؛ لذا دقت نظر در گزینش همسری مناسب، لازم است، امّا اگر فردی بعد از ازدواج تازه فهمید که نسبت به این موضوعات غفلت نموده و همسرش آن کسی که میخواسته نبوده نه تنها باید مسئولیت انتخاب خود را بپذیرد، بلکه باید سعی نماید از طریق راهکارهای صحیح و بیتنش مقدّمات اصلاح طرف مقابل را با دلسوزی تمام فراهم نماید؛ زیرا به هرحال در مقابل انتخاب چنین همسری مسئول بوده و باید نسبت به تحمَل تبعات چنین گزینشی خود را آماده نمایید.
از سوی دیگر شایسته است هر چه زودتر برای همگرایی افکار و اندیشه های خود و همسرش راهی بجوید و با رعایت اصول ارتباط سالم و درست میان خود و ایشان و با صبر و مدارا زمینه بروز اختلافات را از بین ببرد؛ زیرا ناسازگاري زوجين عوارض فردي، اجتماعي و خانوادگي بر خود طرفين و اطرافيان آنها (مثل بي حوصلگي و عدم نشاط ,انزوا و خود کم بيني ,پرخاشگري ,بدخلقي و…)(1)[1] را به دنبال دارد.
در تغییر اخلاق بد همسر باید به این نکته توجه داشت که زن و شوهر در یکدیگر تأثیر فراوان داشته و موجب آرامش همدیگر می شوند. در واقع زن بهترین یاری رسان برای شوهر خود است و شوهر بهترین یاور برای زن. هر یک از این دو بهترین منبع مهربانی و مودّت به یکدیگر بوده و با ابراز عشق و علاقه قادر هستند دردهای روحی و روانی همدیگر را التیام بخشیده و به دنبال آن اخلاق بد همدیگر را اصلاح نمایند.
برای این کار باید:
1- « علّت شناسی» نمود؛ زیرا هیچ یک از رفتارهای انسان بدون علّت و دلیل نیست. با شناخت درست دلایل هر رفتار، می توان از بروز و ظهور آن با خبر شد و با بررسی علل آن میتوان برای حل آن اقدام کرد.
برخی از این علل می تواند تربیت غلط، شکست و ناکامی و یا دوستان و معاشران ناسالم باشند که به عنوان مثال میتوان با آگاهی از نوع ناکامیهای همسر با جبران تدریجی آنها به بهبود رفتار وی پرداخت.
گاهی از مواقع نیز مثلاً ممکن است تنها دلیلی که باعث گردیده زن به افشای راز زندگی مشترک بپردازد این باشد که هنوز نمی داند مصداق« راز» در زندگی زناشویی چیست. در چنین مواردی اگر سعی و تلاش شوهر برای تفهیم این مسأله به زن کارساز نیفتد، لازم است زمینه چنین رفتاری را از همسر خود بازستاند. به این طریق که از این به بعد مواردی را که به نظرش راز هستند با همسر خود در میان نگذارد.
2- یاری جستن از روانشناس و یا مشاور خانواده:
عقل و تدبیر اقتضاء دارد همان گونه که برای درمان بیماریهای جسمی به پزشک ماهر مراجعه میکنیم، برای حل مشکلات اخلاقی و رفتاری نیز نزد متخصّص دیندار و امین رفته و از کمک تخصّصی وی برای حل مسائل زندگی مشترک بهره بگیریم.
3- زمینه سازی برای تغییر رفتار همسر: بدون شک برطرف شدن اخلاق نامناسب همسر به فرصت و حوصله نیاز دارد. شریک زندگی به وسیله زمینه سازی و در نهایت بهسازی اخلاق و رفتار همسر خود نه تنها به بهبود شرایط زندگی خود کمک می کند، بلکه برای خود پاداش اخروی نیز به دست می آورد. برای این منظور ابتدایی ترین کار این است که باید واقعیّتها را بدون سرزنش و تحقیر قبول کرده و در جهت اصلاح سعی و کوشش نمود.
*در مورد نحوه برخورد با بددهنی و اهانت همسر به طور کلّی گفتنی است که گرچه حق دفاع برای همه كس در چنین شرایطی محفوظ است؛ ولی دفاع منحصر در مقابله به مثل و خشمگین شدن در مقابل چنین افرادی نیست، بلکه با حفظ آرامش و فرو بردن خشم نیز می توان از خویش دفاع كرد؛ لذا از چنین شوهری انتظار می رود که در گام اوّل طبق آموزه های قرآن مجید که یكی از اوصاف پرهیزكاران را« والكاظمین الغیظ»[2] می داند و این صفت را مقید به قید و وصفی نكرده است( یعنی در هر حال این صفت، پسندیده و قابل تحسین است)، عمل نماید؛ زیرا این تصوّر باطلی است كه گمان نماید با خشمگین شدن در مقابل چنین فردی و مقابله به مثل می توان او را اصلاح کرد؛ زیرا نه تنها چنین عکس العملی به اصلاح همسرش نمی انجامد، بلکه باعث تنبیه و مجازات وی نیز نشده و حتّی باعث نمی گردد خودش نیز تخلیه شود.
امام علی علیه السلام شنیدند كه مردی به قنبر دشنام می گوید و قنبر برای جواب او خود را آماده كرده است. حضرت فرمود:« قنبر آرام باش! دشنام گویی را با خواری و بی اعتنایی واگذار كه با این كار خدا را خشنود و شیطان را خشمگین می سازی و دشمنت را كیفر می دهی» سپس قسم یاد كرد كه هرگز شخص با ایمان، پروردگار خود را از چیزی مانند حلم راضی نساخته و شیطان را از عملی مثل سكوت، خشمگین نكرده و احمق را همانند خاموشی مجازات ننموده است.[3]
در گام بعد و براي تغيير و اصلاح رفتار همسرش سعی نماید علّت بددهنی و اهانت ایشان را نسبت به خود بیابید. برای اینکار مواقعی را که وی دچار چنین رفتاری شده لیست نموده و بکاود. مطمئن باشد با اینکار کمک شایان توجّهی به حل مسأله خواهد نمود؛ زیرا از یک سو هم به علّت رفتار وی پی خواهد برد هم اینکه متوجّه
می گردد چه رفتار و عکس العملی از سوی او باعث تشدید یا کاهش رفتار نامطلوب همسرش خواهد شد.
به عنوان مثال ممکن است به این نتیجه برسد که وقتی از زنان دیگر نظیر مادر و یا خواهر خود در مقابل همسرش تعریف می کند وی حسّاس شده و در عکسا لعملی شدید و فقط برای ابراز ناراحتی خود دهان به الفاظ ناشایست می گشاید. مسلّم است در چنین مواردی شایسته است از تعريف زنانديگر در مقابل او جداً خودداري کند.
در ادامه و به عنوان راهکار شایسته است:
1. تا جایی که در توان دارد، از درگيري لفظي با وی اجتناب کند.
2. هرگز مقابله به مثل ننموده و بددهني هاي وی را جواب ندهد.
3. در هر حال سعي کند متانت خود را در کلام و رفتار حفظ نموده و عفّت کلام را در مقابل همسرش کاملاً رعايت کند.
4. در مواقع بددهني همسرش سکوت کند، اما اگر با سکوت وی، او بيشتر عصبي شده و بددهني ميکند، سکوت نکرده، بلکه با او به آرامي و مؤدبانه صحبت نماید.
5. در مواقعی که با همديگر خيلي خوب هستند با آرامش و زبان خوش به او بگويد که جنبه هاي بسيار مثبتي دارد و حيف است که حرفهاي بد از دهانش خارج شود.
6. احاديثي از معصومين درباره بددهني و حرفهاي زشت براي او به شیوه مستقیم و غیرمستقیم بيان کنيد.
7. در صورت امکان با خانواده هايي که از نظر اخلاقي و شخصيّتي در سطح مطلوبي هستند رفت و آمد داشته باشند تا به مرور زمان اخلاق و رفتارشان در همسرش مؤثّر افتد.
8. در صورتي که همسرش دوستان ناباب و بددهن دارد سعي کند ارتباط او را با آنها به روشهای مختلف و با ذکاوت کمتر و در نهایت قطع کند.
9. اگر همسر و یا خانواده همسرش با مشکلي مواجه مي شوند با او همدردي نماید تا احساس کند خود و کارهایش برای او مهم هستند.
10. از معجزه ابراز محبّت و تکریم شخصیّت همسرش در خلوت و جمع غافل نگردد؛ زیرا همه انسانها بالطبع دوستدار محبّتند و حاضر نیستند به هر قیمتی خود را از چنین کانون آرامش بخشی محروم سازند؛ لذاست که در اینصورت سازگاریشان با اطرافیان و به ویژه با فردی که به وی محبّت می کند بیشتر خواهد شد.
[1] اکبري ،محمود ،زندگي شيرين .انتشارات گلستان ادب ،بهار 1383
[2] آل عمران (3)، آیه 134.
[3] . سفینةالبحار، ج 1، ماده حلم، ص