53 - قمه زنی:قرآن،هدیه انگلیس،استدلال رهبری
نویسنده : مهندس حسین رأفتی
یك زمانى بعد از كودتاى ٢٨ مرداد ، در مشهد براى هیئت هاى مذهبى سفارت انگلیس پول داد و قمه توزیع كرد . مقام معظم رهبری :قمه‌زدن، سنّتى جعلى است. از امورى است که مربوط به دین نیست و بلاشک، خدا هم از انجام آن راضى نیست. قطعاً یک خلاف و یک بدعت است .
قمه زنی:قرآن،هدیه انگلیس،استدلال رهبری
حجت الاسلام قرائتی در خاطره ای که مجله مبلغان، در شماره 39 فروردین 1382،منتشر شده است، از استدلال قرآنی جالبی که برای متقاعد کردن مردم یکی از شهرهای کشور برای خاتمه دادن به قمه زنی گفته است اینگونه سخن می گوید:
در یکی از شهرها با وجود توصیه های مبلغین بزرگوار مبنی بر پرهیز از قمه‌زنی، مردم به خاطر اعتقادات خود دست برنمیداشتند. به ما گفتند به آنجا برویم و آنها را از این کار باز داریم .
ایام ماه محرم بود و چون اعلام کرده بودند فلانی میآید و مردم ما را در تلویزیون دیده بودند، در مسجد جمع شدند.
وقتی وارد شدم گفتند: آقای قرائتی! آمده ای برای قمه‌زنی بگویی؟
گفتم: شغل من چیست؟ گفتند: تو معلم قرآن هستی.
گفتم: به عنوان معلم قرآن قبولم دارید؟ گفتند: بله قبولت داریم ولی حرف قمه نزن، فقط قرآن بگو .
من روی تخته نوشتم: «بسم الله الرحمن الرحیم – یا ایها الذین آمنوا لا تقولوا راعنا و قولوا انظرنا» (1)؛ «ای کسانی که ایمان آورده اید! “راعنا” نگویید، بلکه بگویید: “انظرنا”.»
و بعد توضیح دادم که: «یا ایها الذین آمنوا» یعنی: ای مؤمنین .
«لا تقولوا راعنا و قولوا انظرنا» یعنی: راعنا نگویید بلکه انظرنا بگویید.
راعنا نگویید یعنی چه؟
این قصه ای دارد و قصه اش این است که:
پیغمبر اکرم صلی الله علیه و آله در حال سخنرانی بود، یک نفر از پای سخنرانی گفت: راعنا، یعنی مراعات ما را هم بکن . یعنی آرامتر صحبت کن یا به این طرف و آن طرف نگاه کن .
این کلمه راعنا مثل کوکو است که: هم میشود آن را با سیب زمینی درست کرد و هم با سبزی.
«راعنا» را هم میشود از ریشه «رعی» گرفت و هم از ریشه «رعن». اگر از «رعی» گرفته شود به معنای «مراعات ما را بکن» است، ولی اگر از ریشه «رعن» گرفته شود، رعونت به معنای خر کردن است و «راعنا» یعنی «خرمان کن.»
وقتی که مسلمانان میگفتند «راعنا» هدفشان مقدس بود و معنای «مراعاتمان کن» را اراده میکردند، ولی یهودیها از این کلمه استفاده کرده و گفتند: مسلمانها به پیغمبرشان میگویند خرمان کن.
در اینجا آیه نازل شد که: «یا ایها الذین آمنوا لا تقولوا راعنا و قولوا انظرنا»؛ «ای کسانی که ایمان آورده اید، “راعنا” نگویید بلکه “انظرنا” بگویید.» یعنی کلمه ای را که دشمن از آن سوء استفاده میکند به کار نبرید .
بعد از این که این آیه را تفسیر کردم،گفتم: شما که قمه میزنید هدفتان مقدس است و به عشق امام حسین علیه السلام این کار را میکنید، ولی تلویزیون کشورهای اروپایی این کار شما را دوازده مرتبه نشان داده و گفته است که: شیعه ها دچار مرض خودآزاری هستند.
دشمن از این کار شما چنین سوء استفاده میکند . این کار امروز شما،مثل همان «راعنا» گفتن مسلمانان صدر اسلام است که دشمن از آن سوء استفاده میکرد و قرآن کریم با آیه مورد بحث به مسلمانان آن روز و امروز، هشدار می‌دهد که از هر کاری که دشمن از آن سوء استفاده میکند پرهیز کنید. پس چون امروز دشمنان،از قمه زنی شما سوء استفاده میکنند، شما دیگر قمه نزنید. گفتند: حالا فهمیدیم و دیگر قمه نمیزنیم .
پس از این جلسه به تهران رفتیم و آن سال در آن شهر جز چند نفر کسی قمه نزد .
کلیپی متفاوت در مورد قمه زنی با سخنرانی استاد رائفی پور
“زندگى به سبك امام حسین” سال ٩١ استاد رحیم پور ازغدی
یك زمانى بعد از كودتاى ٢٨ مرداد ، انگلیس در مشهد براى هیئت هاى مذهبى كمك فرستاد، انگلیس و دربار پرچم هاى عزادارى بین هیئت ها تقسیم كردند، تو همین مشهد خودمان، بعد كودتاى ٢٨ مرداد، قمه توزیع كردند، سفارت انگلیس پول داد و قمه توزیع كرد بین عزاداران امام حسین، گفت بزنید توى سر خودتان ولى با ما كارى نداشته باشید
میگویند زمانى كه روسها آذربایجان را گرفته بودند، روز عاشورا كه بیست تا سى هزار قمه زن در خیابانهاى تبریز آمده بود، همانروز روسها عالم مشروطه خواه و مجاهد تبریز-میرزاعلى ثقه الاسلام تبریزى- را گرفته بودند و میخواستند اعدامش كنند،در میدان مركزى شهر این آخوند مجاهد را آوردند به دار بكشند، بیست هزار مرد هم در خیابانها، قمه میزدند، یكى رفت پیش قمه زنها ، گفت شما كه اینها را توى سر خودتان میزنید، من نمیگویم توى سر روسها بزنید ولى لااقل با همین قمه ها بیایید به میدان اعدام و پاى چوبه دار كه اینها ببینند بیست هزار آدم قمه به دست آمده و بترسند و ایشان را به دار نكشند، قمه زن ها گفتند برو خجالت بكش، اباعبدالله را سیاسى نكن، امام حسین را بگذار براى ما، امروز ما آمدیم با امام حسین حال كنیم و قمه بزنیم …
خوب ، این نوع امام حسین را ، انگلیس و روس قمه هایش را میخرند و هدیه میدهند…
نظر مقام معظم رهبری (مدظله العالی) : ۱۳۷۳/۰۳/۱۷
بنده خیلى متأسفم که بگویم در این سه، چهار سال اخیر، برخى کارها در ارتباط با مراسم عزادارى ماه محرّم دیده شده است که دستهایى به غلط، آن را در جامعه ما ترویج کرده‌اند. کارهایى را باب مى‌کنند و رواج مى‌دهند که هر کس ناظرِ آن باشد، برایش سؤال به‌وجود مى‌آید. به‌عنوال مثال، در قدیم‌الایام بین طبقه عوام‌النّاس معمول بود که در روزهاى عزادارى، به بدن خودشان قفل مى‌زدند! البته، پس از مدتى، بزرگان و علما آن را منع کردند و این رسمِ غلط برافتاد. اما باز مجدّداً شروع به ترویج این رسم کرده‌اند و شنیدم که بعضى افراد، در گوشه و کنار این کشور، به بدن خودشان قفل مى‌زنند! این چه کارِ غلطى است که بعضى افراد انجام مى‌دهند!؟
قمه‌زدن نیز همین‌طور است. قمه‌زدن هم از کارهاى خلاف است. مى‌دانم عدّه‌اى خواهند گفت: «حق این بود که فلانى اسم قمه را نمى‌آورد.» خواهند گفت: «شما به قمه‌زدن چه‌کار داشتید؟ عدّه‌اى مى‌زنند؛ بگذارید بزنند!» نه؛ نمى‌شود در مقابل این کارِ غلط سکوت کرد. اگر به‌گونه‌اى که طىّ چهار، پنج سال اخیرِ بعد از جنگ، قمه‌زدن را ترویج کردند و هنوز هم مى‌کنند، در زمان حیات مبارک امام رضوان‌اللَّه‌علیه ترویج مى‌کردند، قطعاً ایشان در مقابل این قضیه مى‌ایستادند.
کارِ غلطى است که عدّه‌اى قمه به‌دست بگیرند و به سر خودشان بزنند و خون بریزند. این کار را مى‌کنند که چه بشود؟! کجاى این حرکت، عزادارى است؟! البته، دست بر سر زدن، به نوعى نشانه عزادارى است. شما بارها دیده‌اید، کسانى که مصیبتى برایشان پیش مى‌آید، برسروسینه خود مى‌کوبند. این نشانه عزادارىِ معمولى است.
اما شما تا به حال کجا دیده‌اید که فردى به خاطر رویکرد مصیبتِ عزیزترین عزیزانش، با شمشیر برمغز خود بکوبد و از سرِ خود خون جارى کند؟! کجاى این کار، عزادارى است؟! قمه‌زدن، سنّتى جعلى است. از امورى است که مربوط به دین نیست و بلاشک، خدا هم از انجام آن راضى نیست.
علماى سلف دستشان بسته بود و نمى‌توانستند بگویند «این کار، غلط و خلاف است.» امروز روز حاکمیت اسلام و روز جلوه اسلام است.
نباید کارى کنیم که آحاد جامعه اسلامىِ برتر، یعنى جامعه محبِ اهل‌بیت علیهم‌السّلام که به نام مقدس ولىِّ عصر ارواحنافداه، به نام حسین‌بن‌على علیه‌السّلام و به نام امیرالمؤمنین علیه‌الصّلاةوالسّلام، مفتخرند، در نظر مسلمانان و غیرمسلمانان عالم، به‌عنوان یک گروه آدمهاى خرافىِ بى‌منطق معرفى شوند. من حقیقتاً هر چه فکر کردم، دیدم نمى‌توانم این مطلب – قمه‌زدن – را که قطعاً یک خلاف و یک بدعت است، به اطّلاع مردم عزیزمان نرسانم. این کار را نکنند. بنده راضى نیستم. اگر کسى تظاهر به این معنا کند که بخواهد قمه بزند، من قلباً از اوناراضى‌ام. این را من جدّاً عرض مى‌کنم. یک وقت بود در گوشه و کنار، چند نفر دوْرِ هم جمع مى‌شدند و دور از انظار عمومى مبادرت به قمه‌زنى مى‌کردند و کارشان، تظاهر – به این معنا که امروز هست – نبود. کسى هم به خوب و بدِ عملشان کار نداشت؛ چرا که در دایره محدودى انجام مى‌شد. اما یک وقت بناست که چند هزار نفر، ناگهان در خیابانى از خیابانهاى تهران یا قم یا شهرهاى آذربایجان و یا شهرهاى خراسان ظاهر شوند و با قمه و شمشیر برسر خودشان ضربه وارد کنند. این کار، قطعاً خلاف است. امام حسین علیه‌السّلام، به این معنا راضى نیست. من نمى‌دانم کدام سلیقه‌هایى و از کجا این بدعتهاى عجیب و خلاف را وارد جوامع اسلامى و جامعه انقلابى ما مى‌کنند؟!
دین، منطقى است. اسلام، منطقى است و منطقى‌ترین بخش اسلام، تفسیرى است که شیعه از اسلام دارد؛ تفسیرى قوى. متکلّمین شیعه، هر یک در زمان خود، مثل خورشید تابناکى مى‌درخشیدند و کسى نمى‌توانست به آنها بگوید «شما منطقتان ضعیف است.»
این متکلّمین، چه از زمان ائمه علیهم‌السّلام – مثل «مؤمن طاق» و «هشام‌بن‌حکم» – چه بعد از ائمّه، علیهم‌السلام – مثل «بنى‌نوبخت» و «شیخ‌مفید» – و چه در زمانهاى بعد – مثل مرحوم «علامه‌حلّى» – فراوان بوده‌اند.
ما اهل منطق و استدلالیم. شما ببینید درباره مباحث مربوط به شیعه، چه کتب استدلالىِ قوى‌اى نوشته شده است! کتابهاى مرحوم «شرف‌الدّین» و نیز «الغدیرِ» مرحوم «علاّمه امینى» در زمان ما، سرتاپا استدلال، بتون‌آرمه و مستحکم است.
تشیّع این است یا مطالب و موضوعاتى که نه فقط استدلال ندارد، بلکه «اشبه شى‌ء بالخرافه» است؟! چرا اینها را وارد مى‌کنند؟! این خطر بزرگى است که در عالم دین و معارف دینى، مرزداران عقیده باید متوجّهش باشند…..
بیانات در دیدار زائرین و مجاورین حرم مطهر رضوی – ۱۳۷۶/۰۱/۰۱
من در دو، سه سال قبل از این، راجع به قمه‌زدن مطلبی را گفتم و مردم عزیز ما، آن مطلب را با همه وجود پذیرفتند و عمل کردند. اخیراً مطلبی را کسی به من گفت که خیلی برایم جالب و عجیب بود. برای شما هم آن مطلب را نقل میکنم. کسی که با مسائل کشور شوروی سابق و این بخشی که شیعه‌نشین است – جمهوری آذربایجان – آشنا بود، میگفت: آن زمان که کمونیستها بر منطقه آذربایجان شوروی سابق مسلّط شدند، همه آثار اسلامی را از آنجا محو کردند. مثلاً مساجد را به انبار تبدیل کردند، سالنهای دینی و حسینیه‌ها را به چیزهای دیگری تبدیل کردند و هیچ نشانه‌ای از اسلام و دین و تشیّع باقی نگذاشتند. فقط یک چیز را اجازه دادند و آن، قمه زدن بود! دستورالعمل رؤسای کمونیستی به زیردستان خودشان این بود که مسلمانان حق ندارند نماز بخوانند، نماز جماعت برگزار کنند، قرآن بخوانند، عزاداری کنند، هیچ کار دینی نباید بکنند؛ اما اجازه دارند قمه بزنند! چرا؟ چون قمه زدن، برای آنها یک وسیله تبلیغ بر ضدّ دین و بر ضدّ تشیع بود. بنابراین، گاهی دشمن از بعضی چیزها، این گونه علیه دین استفاده میکند. هرجا خرافات به میان آید، دین خالص بدنام خواهد شد.
مبلّغان دینی، علمای دینی، متفکّران دینی، عشّاق گسترش اسلام، علاقه‌مندان به اسلام و اهل‌بیت علیهم‌السّلام باید توجّه کنند که اسلام و قرآن، با استدلال و منطق همراه است. مکتب اهل بیت، با منطق و استدلال همراه است. اگر استدلال را از آن جدا کردند و به جای استدلال، خدای نکرده چیزی را وارد کردند که از منطق دور است و جنبه خرافی دارد، این درست ضدّ استدلال عمل خواهد کرد….
یک وقتی ما راجع به مسئله‌ی تظاهرات قمه، مطلبی را گفتیم، یک عده‌ای گوشه کنار صداشان بلند شد که آقا! این عزاداری امام حسین است؛ مخالفت نشود با عزاداری امام حسین! این، مخالفت با عزاداری نیست؛ مخالفت با ضایع کردن عزاداری است. عزاداری امام حسین را نباید ضایع کرد. منبر حسینی، مجلس حسینی، محل بیان حقایق دینی، یعنی حقایق حسینی است.۱۳۸۶/۱۰/۱۹
ما چند سال پیش اینجا راجع به قمه‌زنی – امری که «بیّن الغىّ» است – مطالبی گفتیم؛ بزرگانی صحبت کردند، نجابت کردند، قبول کردند و مردمِ زیادی هم پذیرفتند؛ یک وقت دیدیم از گوشه‌هایی سروصدا بلند شد که آقا شما با امام حسین مخالفید! معنای «سفینةالنجاة و مصباح الهدی» این است که ما عملی را که بلاشک شرعاً محل اشکال است و به عنوان ثانوی هم حرام مسلّم و بیّن است، انجام دهیم؟ باید این روشنگریها را بکنیم تا نسل جوان ما به اسلام بیشتر علاقه‌مند شود. ۱۳۸۴/۰۶/۱۷
می‌بینیم که بعض اعمالی که هیچ ریشه‌ی دینی هم ندارد بهانه به دست دشمن مغرض می‌دهد که بدان وسیله هم اسلام و تشیع را العیاذبالله بعنوان آئین خرافه معرفی کنند و هم بغض و عداوت خود را نسبت به نظام مقدس جمهوری اسلامی در تبلیغات خود آشکار سازند.شیعه‌ی محب و مخلصی که در روز عاشورا با قمه سر و روی خود و حتی کودکان خردسال خود را خونین میکند آیا راضی است که با این عمل خود در روزگاری که هزاران چشم عیب‌جو و هزاران زبان بدگو، در پی بدمعرفی کردن اسلام و تشیع است، عمل او را مستمسک دشمنی خود قرار بدهد؟ آیا راضی است که با تظاهر به این عمل، خون دهها هزار جوان بسیجی صفت عاشق را که برای آبرو دادن به اسلام و تشیع و نظام جمهوری اسلامی بر زمین ریخته شده است، ضایع سازد؟ آنچه از قول مراجع سلف رحمة‌اله‌علیهم نقل شده است بیش از این نیست که اگر اینکار ضرر معتنی‌‌به ندارد جایز است. آیا سبک کردن شیعه در افکار جهانیان ضرر معتنی‌‌به نیست؟ آیا مخدوش کردن محبت و عشق شیعیان به خاندان مظلوم پیامبر صلی‌اله‌‌علیه‌‌و‌آله و بخصوص شیفتگی بی‌حد و حصر آنان به سالار شهیدان علیه السلام را بدجلوه دادن، ضرر نیست؟ کدام ضرر از این بالاتر است؟ اگر قمه زدن به صورت عملی انفرادی در خانه‌های در بسته انجام می‌گرفت، ضرری که ملاک حرمت است فقط ضرر جسمی بود، ولی وقتی اینکار علی رؤس‌الاشهاد و در مقابل دوربین‌ها و چشم‌های دشمنان و بیگانگان بلکه در مقابل چشم جوانان خودمان انجام می‌گیرد، آنوقت دیگر ضرری که باید معیار حرمت باشد فقط ضرر جسمی و فردی نیست، بلکه مضرات بزرگ تبلیغی که با آبروی اسلام و شیعه سر و کار دارد نیز باید مورد توجه باشد.
امروز این ضرر، بسیار بزرگ و شکننده است و لذا قمه‌زدن علنی و همراه با تظاهر، حرام و ممنوع است . ۱۳۷۳/۰۳/۲۷
