206 - معایب ماهواره و عوامل خطر زا

نویسنده : زهرا رستگار

    معایب ماهواره و عوامل خطر زا استفاده از ماهواره، تلفن همراه و ديگر وسايل ارتباط جمعي كه امروزه به آساني در دسترس همگان قرار دارد و نيز به وفور مورد استفاده قرار مي گيرد و روزه به روز بر قابليت ها، تنوع و اَشكال آن افزوده مي شود همانند بسياري از ابزار زندگي، […]

 

  معایب ماهواره و عوامل خطر زا

استفاده از ماهواره، تلفن همراه و ديگر وسايل ارتباط جمعي كه امروزه به آساني در دسترس همگان قرار دارد و نيز به وفور مورد استفاده قرار مي گيرد و روزه به روز بر قابليت ها، تنوع و اَشكال آن افزوده مي شود همانند بسياري از ابزار زندگي، هم استفاده مفيد و هم استفاده غير مفيد و مضر دارند. به عبارت ديگر، هم مي توان از اين گونه وسايل در جهت صحيح آن استفاده نمود و هم مي توان با به كارگيري غلط از آنها، آسيب ها و زيان هاي بسياري را به پيكره جامعه و خود انسان وارد نمود و در كنار آن زشت ترين رفتارها و حتي بدترين جنايات ها را مرتكب شد.
با وجود اينكه برنامه هاي ماهواره اي محتواي علمي و آموزنده نيز دارند، ولي امروزه بيشتر نوجوانان و جوانان و حتي بزرگسالان استفاده صحيح از آن نمي كنند. از طرف ديگر، پخش گسترده فيلم هاي غير اخلاقي و مبتذل، برنامه هايي با پوشش هاي زننده همراه تيزر هاي تبليغاتي كه نمايش بدن هاي عريان و… از اساس جدانشدني اين گونه برنامه ها هستند به اضافه، تصويرهاي مستهجن كه به طور اتفاقي بر صفحه تلويزيون نقش مي بندد و امكان هرگونه عكس العملي را از ما مي گيرد، خطرات اساسي براي فرد و جامعه به دنبال دارد كه به جرأت غيرقابل تخمين است بنابراين، بايستي در كنار مزايا و منافع اين گونه وسايل ارتباط جمعي به تأثيرات منفي و آسيب ها و مضرات آن نيز توجه داشت و تدابير لازم جهت پيشگيري از انحرافات اخلاقي و رفتاري كودكان و نوجوانان، اتخاذ كرد.
در گام نخست مي توان بسياري از آسيب هاي شبكه هاي ماهواره اي را با كودكان، نوجوانان و جوانان به بحث نشست و آنان را با استدلال و منطق مجاب نمود.
برخي از معايب و اثرات و كاركردهاي منفي شبكه هاي ماهواره اي به شرح زير است:
1. بدآموزي و تهديد سلامت جسمي، رواني و رفتاري كودكان و نوجوانان.
2. ارائه صحنه هاي خشونت آميز و رواج خشونت و پرخاشگري.
3. جريحه دار كردن عواطف كودكان و نوجوانان.
4. بازداشتن كودكان و نوجوانان از كارهاي تحصيلي و بيگانه ساختن آنها از پرداختن به مطالعه كتاب هاي درسي و غير درسي مفيد.
5. ايجاد نيازهاي كاذب و تسريع در بلوغ زودرس نوجوانان، ترويج و تشديد انحرافات اخلاقي و نيز اشاعه فحشا و بي بند و باري.
6. بي تفاوت كردن كودكان و نوجوانان نسبت به دردها و رنج هاي انساني.
7. رواج رفتارهاي ضد اجتماعي و ضد ديني و برانگيختن حالت تهاجمي از طريق مشاهده و يادگيري.
8.  معایب ماهواره و عوامل خطر زا كودكان و نوجوانان و شستشوي مغزي آنان.
9. محدود كردن قدرت ابتكار و خلاقيت.
10. ناديده گرفتن قيد و بندهاي اجتماعي از طريق همانند سازي با شخصيت هاي نمايش هايي كه در آنها شيوه هاي پرخاشگرانه و مهارتهاي خلافكاري نشان داده مي شود.
11. ايجاد درگيري ذهني در كودكان و نوجوانان به علت تماشاي فيلم هاي ويژه سنين بالاتر و فيلم هاي غير اخلاقي.
12. ايجاد ترس و كابوس هاي شبانه براي كودكان و نوجوانان.
13. كاهش مدت زمان خوابيدن كودكان و نوجوانان.
14. افزايش حالت انفعالي و بي تفاوتي.
15. مسخ كودكان و نوجوانان و فرو بردن آنها در دنياي تخيلي و ايجاد فاصله با واقعيت ها.
از طرف ديگر، مي توان با استفاده از برخي از راهكارهاي زير آسيب هاي ماهواره و ديگر وسايل ارتباط جمعي را به حداقل رسانيد:
الف) استفاده از ماهواره را در خانه محدود كنيد، البته بايد در اين خصوص خود والدين پيشگام شوند و استفاده از ماهواره را فقط منحصر در برنامه هاي مفيد آن كرده و دستورالعملي براي استفاده صحيح براي همه افراد خانواده تعريف بكنند و به آن مقيد باشند.
ب) مي توانيد استفاده از ماهواره، كامپيوتر، اينترنت و ديگر وسايل ارتباط جمعي را منحصر در اتاق نشيمن كه در ديد همه افراد خانواده است كنيد و به اتاق اختصاصي فرزندان و يا اتاق هايي كه امكان دسترسي همگان به آن وجود ندارد منتقل نكنيد تا فرصت سوء استفاده هاي ناپسند از بين برود.
ج) در صورت عادت كودك به استفاده از ماهواره، منع كامل دسترسي به ماهواره، نياز نيست و توصيه نيز نمي شود. بلكه بايد ساختاري ايجاد كرد كه در نهايت به كاهش اين دسترسي تا مرز اعتدال منجر شود. براي مثال استفاده يك نوجوان از 3ساعت در روز به يك ساعت كاهش يابد.
د) فهرستي از فعاليت هاي جايگزين و مفيد تهيه كنيد و به تناوب استفاده از ماهواره، آن را با ديگر سرگرمي هاي جذاب جايگزين كنيد.
س) بهتر است در ازاي كاهش استفاده از ماهواره، براي كودك و نوجوان پاداشي در نظر بگيريد و يا در صورت تخطي جريمه اي در نظر بگيريد و بدين شيوه مجازاتش كنيد.
و) استفاده مفرط و پنهاني از ماهواره و ديگر وسايل ارتباط جمعي مي تواند پوششي براي مشكلات مختلفي باشد كه فرزندتان با آن روبه روست و در اين حالت نياز به درمان هايي خارج از خانه به كمك متخصصين مربوطه و روانشناسان و روانپزشكان احساس مي شود در اين حالت مي توانيد از مشاوران مراكز درماني و خدمات روانشناختي كمك بگيريد.
ي) زمينه هاي مذهبي و ديني فرزندان تان را بيش از پيش تقويت كنيد و با تشويق و ترغيب رفتارهاي ديني آنان به آنها معيار بدهيد و منتظر باشيد كه آنها خودشان از برنامه هاي غير مفيد و ناسالم فاصله بگيرند. توجه داشته باشيد كه تنها با دروني كردن معيارها مي توانيد راه درست را در فرزندان تان نهادينه كنيد و آنها را بيمه گردانيد و گرنه دور از چشم شما و در بيرون و حتي در خانه دوستان و بستگان فرصت هاي لغزش بسياري براي آنها ايجاد مي شود و اگر اين معيارها در آنها دروني نشده باشد به راحتي و با كمال ميل در دام هاي مختلف گرفتار مي شوند.
تلفن همراه نيز همانند ماهواره و ديگر وسايل ارتباطي، اگر استفاده صحيح از آن نشود مي تواند آسيب هاي فراواني را متوجه كودكان و نوجوانان كند. برقراري ارتباطات ناسالم با جنس مخالف، مشاهده تصاوير و فيلم هاي غير اخلاقي، دريافت و ارسال بلوتوث هاي ناجور و… از مضرات آن به شمار مي آيد بنابراين، ايجاد محدوديت مكاني و زماني در استفاده از آن، تشريح برخي مضرات آن با توجه به سن كودكان مفيد خواهد بود اما به هر حال، منع كامل توصيه نمي شود.