193 - هفت قانون طلایی در تربیت دینی کودکان

نویسنده : زهرا رستگار

هفت قانون طلایی در تربیت دینی کودکان   قانون اول: قانون محبت: پدر و مادر عزیز: اولین قانون در تعلیم و تربیت دینی کودکان محبت است. عامل تربیت در اسلام محبت است. کودک را با محبت به راه آورید و سرکشی او را با مهر و نوازش افسار زنید و مهار و آرام کنید. شما […]

قانون اول: قانون محبت:
پدر و مادر عزیز: اولین قانون در تعلیم و تربیت دینی کودکان محبت است. عامل تربیت در اسلام محبت است. کودک را با محبت به راه آورید و سرکشی او را با مهر و نوازش افسار زنید و مهار و آرام کنید. شما باید با صبر و حوصله و بخشندگی و مهربانی در تربیت دینی کودک و شکل گیری شخصیت او گام بردارید. (از محبت خارها گل می‌شود) کودکان مصداق لقب سریع الرضا هستند، با محبتی به راه می آیند و با تأییدی دل در گرو شما خواهند سپرد. به دستهای مهر طلب کودک فرصت تمرین مهرورزیدن و مورد محبت واقع شدن را بدهید . عمل خوب کودک را بستایید که این خود سبب تداوم رفتار مثبت در کودک خواهد شد و در صورت خطا از جانب کودک با بزرگواری او را عفو کنید . در برخورد با اشتباهات کودک صبر و بردباری پیشه نمایید و با رفتار صحیح خویش الگوی مناسبی برای وی باشید .
بنابراین عدم سرزنش و مواخذه کودک در این سنین اهمیت بسزایی دارد .
پیامبر اسلام (ص) می فرمایند: به کودکان خود محبت کنید و نسبت به آنها ترحم نمائید زیرا آنها جز اینکه شما را روزی می دهند خود می بینند تصور دیگری ندارند .

قانون دوم : قانون شتاب:

پدر و مادر عزیز: تایید پیشوایان معصوم ما پیوسته برآن بوده است که سنگ بنای اعتقادات دینی و باورهای افراد باید از همان دوران کودکی پایه ریزی شود. قبول مذهب در کودکی فراهم تر است از آن بابت که فطرت کودک سالم تر و دست نخورده تر و قابلیت انعطاف وی بیشتر است. حضرت علی (ع) درنامه 31 نهج البلاغه به فرزند خود امام حسن (ع) می فرمایند: قلب کودک چون زمین کاشته نشده آماده پذیرش هر بذری است که در آن پاشیده شود . پس در تربیت تو شتاب کردم قبل از آنکه دل تو سخت و عقل تو به چیز دیگری مشغول شود.
امام باقر(ع) می فرمایند: در 3 سالگی به طفل لا اله الا الله را بیاموزید. در 4 سالگی محمداً رسول الله را بیاموزید . در 5 سالگی او را با قبله و سجده آشنا کنید . در 6 سالگی رکوع و سجود را به او تعلیم دهید و در 7 سالگی به او بگویید وضو بسازد و نماز بخواند.
قانون سوم : گفتگو با زبان کودکانه و به قدر فهم او:
پدر و مادر عزیز: مطالب دینی باید متناسب با ظرفیت یادگیری کودک به او آموزش داده شود و از استدلال و مباحثه پرهیز شود. مصداق این شعر مولانا جلال الدین مولوی:

چونکه با کودک سرو کارت فتاد********* پس زبان کودکی باید گشاد

پیامبر اسلام (ص) می فرمایند: باید مربی درگفتار و رفتار خود با کودک مقام خویش را در حد کودک تنزل دهد.

پیامبر گرامی ما خودشان همواره با کودکان همبازی می شدند. از نظر متخصصان تعلیم و تربیت و  روانشناسان تربیتی یکی از راههای پرورش شخصیت کودکان، شرکت بزرگسالان در بازیهای آنهاست. هنگامیکه پدر و مادر و مربی مرتبه خود راتنزل می دهد روح کودکان از مسرت و شادی لبریز می شوند و از خوشحالی به هیجان می آیند و احساس می کنند که کارهایشان ارزنده و مورد توجه است. چنین حسی، شخصیت کودک را رشد می دهد و حس استقلال و اعتماد را در او شکوفا می سازد. اما اگر کودکان را مکرراً امر و نهی کنیم احساس حقارت و بی اعتمادی در آنها شکل می گیرد و شخصیتی متزلزل و بی ثبات پیدا خواهند کرد.
پیامبر (ص) می فرمایند: رحمت خداوند بر پدری که همچون کودکی رفیق دوران کودکی فرزند خویش باشد و او را عالم و موٌدب بار بیاورد.

قانون چهارم: نداشتن توقعات غیر واقعی از کودک:
پدر و مادر عزیز: انتظارات شما از کودکتان باید معقول و منطقی باشد و از داشتن توقعات غیر واقعی از فرزندتان پرهیز کنید.

مثلا اگر برای صرف شام جایی دعوت هستید نباید از او انتظار داشته باشید که مانند یک شاهزاده کوچک رفتار کند.
اگر در خیال و رؤیای خود انتظار دارید که فرزندتان یک ستاره علمی یا ورزشی شود در حالیکه او تنها تمایل زیادی به موسیقی دارد لازم است که راجع به توقع خود تجدید نظر کنید و هرگز نباید تمایلات و نقطه نظرات خود را به فرزندتان تحمیل کنید.

قانون پنجم: احترام به کودک:
پدر و مادر عزیز: احترام و توجه به کودک در خردسالی از ضروریات بنای یک شخصیت سالم و پایه ی اعتماد به نفس در بزرگسالی است، در غیر این صورت لطمات جبران ناپذیری متوجه ی سلامت روانی فرد می شود.
یک اصل بدیهی در بهداشت روانی : اصولا احترام یکی از عوامل جلب محبت و اطاعت است و توهین به شخصیت فرد یکی از مهمترین دلایل دشمنی و مخالفت است.
پیامبر اسلام (ص) می فرمایند : برای رشد شخصیت کودک و اینکه بتواند خود را درست در اجتماع منسجم سازد، او را احترام نمایید، وقتی نام فرزندتان را می برید او را گرامی بدارید و جای نشستن را برای او توسعه دهید.

قانون ششم: خودتان عمل کننده باشید:
اگر خودتان اهل نماز اول وقت خواندن نیستید و مرتب از کودکتان می خواهید که این کار را انجام دهد سخت در اشتباهید! برای هرگونه امر و نهی و آموزش به کودک باید خود الگوی عملی باشید. شما باید همانی باشید، که می خواهید کودکتان باشد.
حضرت علی (ع) در خطبه ی قاصعه به زیبایی کودکی خویش را در جوار پیامبر اسلام (ص) تشریح   می کنند و نکات ارزشمندی را در رابطه با الگوی تربیتی در اختیار ما قرار می دهند.

قانون هفتم : عدم بروز کسالت و بی حوصلگی :
پدر و مادر عزیز: اگر از انجام اعمال دینی خود احساس کسالت و بی حوصلگی کنید و به این دلیل این گونه اعمال را انجام دهید که مجبورید و هیچ علاقه و لذتی را در انجامش ندارید ، همین حس و بیشتر از آن را به فرزندتان منتقل خواهید کرد و او را از دین دفع می کنید.
نکته ی بسیار جالب این است که حتی احساسات به زبان نیامده ی پدر و مادر نیز به کودکان انتقال خواهد یافت!