* اگر گفتار كودک نسبت به سنش، قابل فهم نباشد. والدین باید حدود نیمی از گفتار كودک خود را در 2 سالگی متوجه شوند و در 3 سالگی حدود سه چهارم آن را بفهمند. تا 4 سالگی كلام كودک باید تقریبا به طور كامل فهمیده شود حتی به وسیله افرادی كه او را نمی شناسند.
وضعیت شنیداری کودک
دلایل تاخیر كلامی و زبانی: عوامل زیادی می تواند باعث تاخیر كلامی و زبانی كودك شود. مثلا یكی از آن عوامل، معیوب بودن سیستم تكلم كودک مثل مشكل در زبان یا سقف دهانش است. تا خوردن زیر زبان می تواند حركت زبان را در تولید كلام، محدود كند.
بیشتر كودكانی كه تاخیر كلامی دارند ممكن است مشكلاتی در مغز داشته باشند به طوری كه ارتباط كافی در مغز برای ایجاد و تولید كلام وجود نداشته باشد. این نوع كودكان با مشكل در استفاده از لب ها، زبان و فک برای تولید آوا مواجه هستند.
مشكلات گفتاری می تواند تنها مشكل حاصله باشد یا شاید با مشكلات دیگری مثل مشكل در بلع هم همراه باشد. تاخیر در گفتار همچنین می تواند نشان دهنده یک تاخیر كلی در همه زمینه های رشد كودک باشد.
مشكلات شنیداری نیز معمولا به تاخیر در سخن گفتن ارتباط دارد. پس اگر كودكی دچار مشكل گفتاری است حتما باید از نظر شنیداری آزمایش شود. چنین كودكانی احتمالا در فهم، تقلید و گفتار مشكل دارند.
عفونت گوش، خصوصا عفونت های مزمن می تواند روی قدرت شنیداری تاثیر بگذارد. باید به عفونت های ساده گوش (كه می تواند یك تهدید باشد) اهمیت داد اگر چه شاید تاثیری روی گفتار نداشته باشد.
گفتار درمانی
اگر خودتان یا پزشک كودكتان در خصوص مشكل دار بودن كودک مشكوک شدید، یک آزمایش و بررسی مقدماتی توسط متخصص گفتار درمانی، بسیار ضروری است.
متخصص گفتار درمانی، ابتدا به مهارت های كلامی و زبانی كودک توجه كرده و آن را با توجه به جنبه های دیگر رشد كودک بررسی می كند. او تست های استانداردی را انجام می دهد و به دنبال نكته بر جسته ای در خصوص پیشرفت گفتاری و زبانی كودک می گردد. او بررسی می‌كند كه كودک چقدر می فهمد، چه می تواند بگوید، آیا كودک سعی در برقراری ارتباط به روش های دیگر مثل اشاره كردن و تكان دادن سر و غیره به جای گفتار دارد، او وضوح كلام كودک را بررسی می كند، وضعیت دهان او (زبان، دهان و سقف آن) و عملكرد بخش های مختلف دهان برای صحبت كردن و حتی غذا خوردن و بلع را مورد بررسی دقیق قرار می دهد.
اگر او تشخیص داد كه كودكتان نیاز به درمان دارد، نقش شما در این زمینه بسیار حیاتی است. او به شما می آموزد كه چگونه در خانه با كودک خود تمرین كنید تا مهارت های گفتاری او را بهبود ببخشید.
اقدامات والدین
مانند بسیاری چیزهای دیگر، پیشرفت در گفتار نیز مخلوطی از طبیعت و ذات كودک و آموخته ها و تربیت او است. ژنتیک می تواند در این میان موثر باشد و هوش و استعداد كودک در یادگیری گفتار به او كمک كند اما به هر حال محیط اطراف هم بسیار تاثیرگذار است و نحوه تربیت كودک در توانمندی های او نقش مهمی ایفا می كند. وقتی در گفتار، زبان، شنوایی یا در رشد كودک مشكلاتی وجود داشته باشد، مداخله سریع والدین كودک می تواند به او كمک كند. وقتی شما فهم بهتری از دلیل حرف نزدن كودک خود داشته باشید، می توانید راه هایی را برای بهبود رشد گفتاری او یاد بگیرید. در اینجا چند نكته كلی كه در این زمینه می توانید در منزل به كار برده و توسط آن به رشد گفتاری فرزندتان كمک كنید، آورده شده است:
زمان زیادی را به برقراری ارتباط با كودكتان اختصاص دهید حتی در دوران نوزادی او. با او حرف بزنید، برایش شعر بخوانید و او را تشویق كنید تا صداها و اشارات را تقلید كند.
برای كودک خود كتاب بخوانید. این كار را از 6 ماهگی یا حتی زودتر آغاز كنید. حتما لازم نیست كه همه كتاب را برای او بخوانید، كتاب هایی كه مناسب سن اوست و دارای تصاویری است كه او را تشویق به تماشای آنها می كند تهیه كنید. كم كم سعی كنید به تصاویر اشاره كنید و نام آنها را بیان كرده و او را به این كار تشویق كنید. سپس می توانید به صورت شعر وار برای او كتاب بخوانید.
از موقعیت های روزانه برای تقویت گفتار كودک استفاده كنید. به عبارت دیگر با او در طی روز صحبت كنید. مثلا اسم میوه ها را در مغازه میوه فروشی به او بگویید، به او توضیح دهید كه در حین درست كردن غذا یا تمیز كردن خانه چه می كنید، به اشیاء منزل اشاره كنید و در حین رانندگی نظر او را به صداهای اطراف خود جلب كنید. از او سوالاتی بپرسید و پاسخ های او را تصدیق كنید (حتی اگر فهم آنها سخت باشد.) منظور خود را به صورت ساده بیان كنید اما هرگز از «كلام بچگانه» استفاده نكنید و سعی نداشته باشید تا با لحن یک كودک صحبت كنید. هر چه زودتر به مشكلات گفتاری كودک خود پی ببرید، بهتر می‌توانید او را درمان كنید. شما در قبال فرزند خود مسوول هستید. با كمک گرفتن بموقع از متخصص و وقت گذاشتن، كودک شما در آینده قادر به برقراری ارتباط مناسب با شما و دنیای اطراف خواهد بود.