با کم توجهی کودکتان چه کنید؟
نکاتی برای کودکان دبستانی و حواس پرتی در هنگام درس خواندن -
یکی از مشکلات رایج در کودکان دبستانی بی حواسی و یا کم توجهی در درس است. اگر کودکتان نمی‌تواند یک متن ساده و کوتاه را بی وقفه بخواند و یا برای حل کردن یک مساله ی ساده ی ریاضی مدام حرف می‌زند و خودش را با کارهای دیگر مشغول می‌کند کودکتان کمی حواس پرت و کم توجه است.
دسته بندی کودکان حواس پرت
مانند هر موضوع دیگری در رابطه با پرورش و رشد، کودکان کم توجه نیز در دسته بندی‌هایی قرار می‌گیرد. بعضی از کودکان می‌توانند برای موضوعات مهم تمرکز کنند و با دقت آنها را زیر نظر بگیرند و یا به حرف دیگران گوش بدهند. اما در بعضی از کودکان کم توجه، دقت و توجه به موضوعات حتی اگر موضوعات مهمی باشند از حد معمول بسیار پایین تر است. کم توجهی همیشه در سطح فکر کردن کودکان نیست. گاهی کودک ممکن است آنقدر غرق در موضوع یا مساله‌ای شود که نسبت به محیط اطرافش بی توجه شود. کودکی که صدای زنگ تفریح را نمی‌شنود و غرق در حل مسایل ریاضی اش است کودکی بی توجه است.
بی توجهی مفهومی بسیار گسترده است و حالت‌های روحی متفاوتی را دربر می‌گیرد. کودکی که با بی قراری در نیمکت می‌نشیند و مدام با اشیای دیگر بازی می‌کند، کودکی که مدام با دوستانش حرف می‌زند و نمی‌تواند به صحبت‌های معلم گوش بدهد، کودکی که نمی‌تواند با دقت و بدون غلط یک متن ساده را بخواند و یا بنویسد و یا مدام از جریانات داخل کلاس عقب می‌ماند، کودکی کم دقت است. این کودکان با کسانی که به عمد نسبت به مسایل و موضوعات اطرافشان بی توجهی می‌کنند متفاوت هستند. ممکن است کودکی فقط به این دلیل که موضوعی را جذاب نمی‌داند به آن توجه نکند. در واقع او با اراده و تصمیم خودش بی دقتی می‌کند. این کودک کم توجه نیست و در این دسته بندی‌ها قرار نمی‌گیرد.
تمرکز برای انجام تکالیف مدرسه
درست یا غلط، کودکان مجبور هستند ساعات زیادی از روز را پشت نیمکت‌های مدرسه بنشینند و درس بخوانند. آنها معمولا با توجه به شرایط مدرسه با این موضوع کنار می‌آیند و اصول مدرسه را رعایت می‌کنند. مشکل معمولا در خانه است یعنی زمانی که شما مجبور می‌شوید با کودکتان برای نشستن سر درس و مشق اش کلنجار بروید.
حتما این مورد بسیار در خانه برایتان اتفاق افتاده است؛از کودک می‌خواهید تا مشق هایش را بنویسد. بعد از ده دقیقه که به سراغش می‌روید متوجه می‌شوید که او هنوز حتی یک خط هم ننوشته است و خودش را با چیز دیگری مشغول کرده است. گاهی کودک حتی تا آخر شب همین طور رفتار می‌کند و البته بدون ترس و نگرانی از مدرسه می‌خوابد. اگر اینگونه است این پیشنهادات را بخوانید:
-ـ اگرمی توانید هنگام نوشتن تکالیف کنار کودکتان بنشینید. خیلی جدی باشید تا کودک بودن شما را بهانه‌ای برای بازیگوشی نداند. شما باید مرتب به کودک یادآوری کنید که حواسش را جمع کند و با دقت به سوالات جواب بدهد. هرجایی که هم شما و هم کودک راحت هستید بنشینید. تنها چیزی که مهم است آرامش محیط برای درس خواندن است.
ـ به تکالیف و درس هایش اشتیاق نشان بدهید. اگر مسایل ریاضی را حل می‌کند از او بپرسید «سوالتو برای منم بخون»و «بذار منم به راه حلش فکر کنم».
-ـ اگر او باید درس هایش را بخواند و یاد بگیرد ابتدا کمی او را با تصاویر متن درس سرگرم کنید و از او بخواهید راجع به آنها با شما حرف بزند. بپرسید تصاویر راجع به چه موضوعی هستند؟موضوع این درس چیست؟و بخواهید برایتان داستانی راجع به آن بگوید. همین که او در باره‌ی تصاویر حرف بزند مشتاق می‌شود تا متن درس را بخواند تا با موضوع درس، دقیق تر آشنا شود. سپس از او بخواهید متن درس را بلند بلند برای شما بخواند. بگویید«خیلی خوشم میاد بدونم تو چی می‌خونی؟». حتی می‌توانید از او بخواهید تا نظرش را درباره ی موضوع درس به شما بگوید.
اگرچه اندکی بی توجهی در کودکان دبستانی رایج است اما اگر شما احساس می‌کنید این مساله بیش از کم توجهی معمول در کودکان است با معلم و پزشک کودک صحبت کنید و موضوع را در میان بگذارید.
بی دقتی و کم توجهی اگر با مهارت‌های ساده هدایت نشوند نشانه‌ای از مشکلات روحی و ناراحتی‌های عصبی هستند. یک روان درمانگر و رفتار درمان کودکان، به راحتی می‌تواند این مساله را تشخیص بدهد. معلم مدرسه نیز نقش مهمی در این زمینه دارد. ناآگاهی معلم می‌تواند باعث آسیب‌های بیشتر روحی وشدت گرفتن حالات کودک بشوند.
اگر بی توجهی کودک ناشی از اضطراب، ترس و بی حوصلگی باشد ورزش کردن می‌تواند بسیار مفید باشد. دویدن، شنا، بازی در پارک و ورزش‌های پرتحرک می‌توانند اضطراب و ترس کودک را کاهش بدهند. خستگی نیز مانع تمرکز کودک می‌شود. اگر کودک خسته است و به اندازه ی کافی استراحت نکرده است نباید او را وادار به انجام تکالیفش بکنید. پیش از شروع درس مطمئن شوید که او به اندازه ی کافی خوابیده، غذا خورده و بازی کرده است. مورد دیگری که باید در نظر داشته باشید مشکلات و مسائل خانوادگی است. بخشی از علت بی توجهی و عدم تمرکز در کودکان بخاطر مشکلات و تنش‌هایی است که در خانواده دارند. آیا محیط خانوادگی شما امن است؟آیا کودک از چیزی نگران است؟آیا شما کودک را تنبیه می‌کنید؟این موارد را در نظر بگیرید تا ریشه ی بی توجهی‌های کودک را بهتر درک کنید.
بیش فعالی عاملی برای بی توجهی
گاهی کم دقتی ناشی از بیش فعالی در کودک است. کودک را از این نظر مورد توجه قرار بدهید:
ـ حواس پرتی در انجام کارها با کوچکترین صدا و حرکتی در اطرافش
ـ تمرکز کردن برای انجام کارها برایش سخت است.
ـ بیش از انــــدازه تحرک دارد و همه جا را بی دلیل جستجو می‌کند.
ـ بیش از اندازه رویا پردازی می‌کند و با حقایق زندگی کنار نمی‌آید.
ـ نمی‌تواند کلمات را در ساختار جمله به درستی به کار ببرد.
ـچیزها را گم می‌کند.
ـ شروع کردن کارها برایش سخت است.
ـ کارهایش را بدون تذکر و یادآوری دیگران تمام نمی‌کند.
ـ نمی‌تواند کارهایش را مدیریت کند و برایشان برنامه ریزی کند.
ـ کارها و دستورالعمل‌های معمول را فراموش می‌کند.
ـ به جزییات دقت نمی‌کند.
ـ همیشه دوستانش را عوض می‌کند. هیچ دوست صمیمی‌ای ندارد.
هر کدام از این موارد را که در کودکتان می‌بینید یادداشت کنید و با پزشکش در میان بگذارید.
یادتان باشد کودکی که بیش فعال است، بچه بدی نیست. او تنبل یا احمق نیست. تنها مشکل اصلی این کودک عدم کنترل ذهن و ناتوانی در تمرکز و آرام و قرار است. او به شدت برانگیخته است به این معنی که نمی‌تواند پیش از انجام کاری به رفتار و شیوه عملش فکر کند. به همین دلیل می‌تواند به راحتی به خودش و دیگران آسیب بزند.
اگر پزشک، بیش فعالی را تشخیص داد
بعد از تشخیص بیش فعالی توسط پزشک، رفتار درمان و روان درمان باید در یک همکاری مشترک با معلم و رفتار درمانگر بهترین راه و شیوه کمک به کودک را پیدا کنید. پزشک ممکن است برای درمان دارو تجویز کند، میزان دارو و زمان مصرف دارو نکاتی است که باید با معلم مدرسه هم در میان بگذارید. معمولا کودک پیش از رفتن به مدرسه باید دارو‌ها را مصرف کند اما اگر نیاز بیشتری به دارو داشته باشد معلم باید این موضوع را بداند. کمک به کودک بیش فعال فراتر از مصرف دارو است. او باید مهارت‌های تمرکز و کنترل رفتار و تغییر عادت‌های بد را بیاموزد. استفاده از روش‌های آرامش بخشی یکی از ضروری ترین نیازهای کودک بیش فعال است ورفتار درمانی به کودک یاد می‌دهد چگونه برای کارهایش هدف‌های مناسب انتخاب کند. معلم مدرسه با استفاده از سیستم پاداش می‌تواند او را به سوی بهبود و اصلاح رفتار تشویق کند و شما به عنوان پدرومادر باید تمام این شیوه‌ها و روش‌های عمل را در خانه اجرا کنید.
یکی از عوامل بهبود بیش فعالی کمک به کودک برای پیدا کردن روابط دوستی خوب است. بیشتر از هر نوع رفتار درمانی کودک به دوست خوب نیاز دارد.
فراموش نکنید کودکان بیش فعال هم می‌توانند شاد و موفق باشد و زندگی مستقل و بدون دردسری داشته باشند....