طرز پوشش مادر در خانه و در مقابل فرزند چگونه باید باشد؟ آیا برای مادر از نظر شرعی و عرفی محدودیتی وجود دارد ؟
مادر
پاسخ :
سؤال شما از دو بُعد قابل بررسی است:
1. از نظر حکم شرعی؛ در مورد پوشش ما در مقابل فرزندان از نظر حکم شرعی، ضرورت ندارد و واجب نیست همه اعضای بدن خود را از فرزندان خودش بپوشاند. بنابراین باز بودن سر و گردن، دستها و پاها و ساق پا اشکالی ندارد مرد و زنی که با هم محرمند (مانند خواهر و برادر) میتوانند به بدن یکدیگر به آن مقدار که در میان محارم معمول است نگاه کنند، و در غیر آن احتیاط آن است که نگاه نکنند.[1]
2. از نظر تربیتی و روان شناختی؛ امّا از نظر تربیتی باید بگوئیم کودک به راحتی رفتار و صدای مادر را تشخیص میدهد و آن را دنبال میکند. رفتار مادر برایش کاملاً آشنا است و حافظهاش مملو از خاطراتی از این رفتارها میباشد کودک از رفتار و شکل آنها عکس برداری میکند و در حافظه خود انبار میکند.
پایههای اساسی رشد شخصیت کودکان و نوجوانان از طریق تقلید نهاده میشود و این شیوه تقلید هم از راه شنیداری و هم از طریق بصری حاصل میشود. تقلید و الگوپذیری از ویژگیهای دوران کودکی است، کودک هر آنچه را که ببیند براساس تقلید میپذیرد، و مطابق آنها عمل میکند، بدون اینکه از خوبی و بدی آن اطلاع داشته باشد.
چشم و گوش کودک، چون دریچهای باز است میبیند ذهن کودک چون دوربین عکاسی است، که هر چه میبیند در آن منعکس شده و ثبت میگردد.[2]
بنابراین رفتار والدین بخصوص مادر تأثیر فراوانی بر روی کودکان دارد. کودک از مصالح و مفاسد امور اطلاعی ندارد و نمیتواند در کارهایش هدفگیری درستی داشته باشد، لذا تمام توجهاش به پدر و مادر و اطرافیان است، اعمال و حرکات آنها را مشاهده مینماید و از آنان تقلید میکند.[3]
کودک شکل پوشش مادر را تقلید میکند اگر مادر همیشه با پوشش مناسب در مقابل فرزندان خود ظاهر شده باشد. کودک هم سعی میکند همان پوشش را از مادر تقلید کند. و در دوران نوجوانی که نوبت به انتخاب میرسد سعی میکند با مادر همانندسازی کند و همان شیوه مادر را برای خود انتخاب کند.
امام صادق ـ علیه السّلام ـ میفرماید: در حالی که کودکی در خانه هست نباید مرد با همسرش جمع شود چون دیدن این منظره بوسیله کودک باعث میشود که کودک در بزرگسالی زناکار شود
یکی از اشتباهات بعضی والدین این است که تصور میکنند بچهها چیزی نمیفهمند لذا با پوشش نامناسب در جلو فرزندان خود ظاهر میشوند. غافل از اینکه کودک آنچه را میبیند در حافظه خود ضبط کرده و روزی نمونه آن را از خود بروز خواهد داد.
امام باقر ـ علیه السّلام ـ فرمود: بپرهیزید از اینکه در حالی عمل زناشوئی را انجام دهید که کودکی بتواند شما را ببیند و وضعیت شما را توصیف کند.[4]
در حدیثی دیگر از امام صادق ـ علیه السّلام ـ میفرماید: در حالی که کودکی در خانه هست نباید مرد با همسرش جمع شود چون دیدن این منظره بوسیله کودک باعث میشود که کودک در بزرگسالی زناکار شود.[5]
بلوغ اشد
اگر از دوران کودکی بگذریم و وارد دورانی شویم که فرزند کم کم بسوی دوران بلوغ نزدیک میشود. پوشش اطرافیان میتواند در بلوغ زودرس او نقش مهمی داشته باشد کودکی که در سن قبل از نوجوانی هر روز با بدن نیمه عریان مادر و خواهر مواجه است و قسمتهای برجسته بدن آنان را مشاهده میکند. زمینه تحریک جنسی در او سریعتر و زیادتر است و آنچه را در خانواده میبیند ناخودآگاه در کوچه و خیابان بر افراد دیگر منطبق میکند و باعث میشود زودتر از موعد مقرر علائم بلوغ جنسی در او ظاهر شود.
اثر دیگر پوششهای نامناسب والدین در مقابل فرزندان باعث میشود که حیاء و عفت در دیدگاه و منظر آنها کم اهمیت جلوه کند نوجوانی که همیشه مادر خود را نیمه عریان میبیند احساس شرم نمی کند از اینکه خاله، دختر خاله و زن بیگانه را با همان وضع ببیند.
امّا آنچه بعضی میگویند: اگر کودک ما در خانواده با چنین صحنههای مواجه باشد وقتی در مجالس و جوامع با چنین صحنههایی برخورد کند با حرص و ولع به چنین افرادی نگاه نمیکند.
Maman, [22.01.15 09:19]
برای پاسخ به چنین سؤالی کافیست پای تجربه تاریخ را در پیش گذاریم و تاریخ را مجبور به گفتن حقایق نمائیم. آنوقت جواب سؤال خود را خواهیم گرفت. زنان و دختران اروپا و آمریکا سر برهنه شدند و کودکان خود را با چنین صحنههای عادت داد امّا باز هم کودکان آنها در جامعه به نظر شهوت نگاه کردند تا سینه را باز گذاشتن نظر شهوت بیشتر شد ساقها و رانها را هم در معرض نظر قرار دادند که شاید کودکان آنها عادت کنند باز هم آمار جنایات جنسی درشتتر گردید.
در روانشناسی ثابت شده است که اولین برخورد جنسی فراموش نشدنی است و نخستین آغوش همیشه در خاطره پسر و دختر باقیست و اگر پسری اولین برخورد را با دختر مو سرخی داشت در میان برهنگان حداقل در جستجوی موسرخان است و اگر حجاب باشد وقتش را برای یافتن تلف نمیکند و چشم هرزهاش بجای دنبال کردن موسرخان دنبال بهتر کردن سعادت و رفاه خانوادهاش است
آیا ممکن است بگوئیم در غرب چنین نتیجه رسوائی در اثر لخت شدن زنان در مقابل کودکان و نوجوانانشان به بار آمد و این احتمال هست که در نواحی دیگر مخصوصاً در کشورهای اسلامی اگر مادران نیمه برهنه بودند سینه و ساق پاهای خود را در مقابل کودکان به نمایش گذاشتند برای آنها عادت میشود و نظر عبرت آنان جایگزین نگاههای شهوتشان گردد؟[6]
یقیناً جامعههای اسلامی هم از چنین نتیجهای مستثنی نیستند.
در روانشناسی ثابت شده است که اولین برخورد جنسی فراموش نشدنی است و نخستین آغوش همیشه در خاطره پسر و دختر باقیست و اگر پسری اولین برخورد را با دختر مو سرخی داشت در میان برهنگان حداقل در جستجوی مو سرخان است و اگر حجاب باشد وقتش را برای یافتن تلف نمیکند و چشم هرزهاش بجای دنبال کردن مو سرخان دنبال بهتر کردن سعادت و رفاه خانوادهاش است.[7]
بنابراین لازم است مادر قبل از پنج سالگی در مقابل کودکان پوشش مناسب داشته باشد تا تصویری که در ذهن کودک از مادر باقی میماند، تصویری زیبا و آراسته باشد. و الگوی مناسب از پوشش در ذهن کودک نقش ببندد.
هر چه کودک بزرگتر میشود ضرورت این عمل بیشتر میشود چون کودک بسوی بیدار شدن غریزه جنسی پیش میرود و برخورد با پوشش نامناسب مادر و خواهر او را تحریک میکند.
امّا اینکه بگوئیم بچه را با چنین وضع و پوشش عادت دهیم تا در محیط اجتماعی وقتی با چنین صحنههایی برخورد میکند برای آنها تحریک آمیز نباشد. تجربه غرب نشان داده چنین امری اتفاق نمیافتد. زیرا که روحیه تنوع طلبی انسان به دنبال شکلهای دیگر میرود. و شهوت حالت سیری ناپذیر دارد.
پی نوشت ها :
[1] مکارم شیرازی، ناصر، رساله توضیح المسائل، قم، هدف، ص 424.
[2] فرهادیان، رضا، آنچه والدین و مربیان باید بدانند، رئوف، قم، 1370، ص 38.
[3] همان.
[4] حر عاملی، محمدحسن، وسائل الشیعه، ج 14، ص 94.
[5] فیض کاشانی، ملا محسن، من لایحضره الفقیه، ج 3، ، ص 275.
[6] پاک نژاد، رضا، اولین دانشگاه و آخرین پیامبر، ج 19، تهران،انتشارات ناصر، 1364، ص 109.
[7] همان، ص 112.
منبع برای مطالعه بیشتر :
1. ازدواج مکتب انسان سازی، نوشته شهید دکتر سیدرضا پاک نژاد، انتشارات مؤسسه خیریه علمی و دینی اشکذرـ یزد.
2. نقش مادر در تربیت، دکتر علی قائمی، انتشارات امیری، تهران، 1368.
3. اسلام و تربیت کودکان، دکتر احمد بهشتی، ج 2، سازمان تبلیغات، 1372.
4. آئین همسرداری، آیت الله ابراهیم امینی، تهران، سازمان تبلیغات، 1367