رشدجسمی فرزند

Question

عرض سلام.نگرانی درمورد رشد جسمی فرزندانم به دلشوره واحساس گناه تبدیل شده! من وهمسرم قد بلند نیستیم وپسرم که اکنون 18ساله است تنها 164سانتیمتر قد دارد. اینکه بیش از این بلند نشود کلافه ام کرده. احساس میکنم باید بیش از این رسیدگی میکردم و راههایی را امتحان میکردم.ولی حتی الان هم نمیدانم برای فرزند دیگرم چه کنم. همیشه علم به  ضررهای دارو باعث میشد به درمان داروویی فکر نکنم. افکار مادرانه باعث دلسوزی بیش از حد برای پسرم شده. شنیده ام از این پس رشد در حد میلیمتر است.

Answer 1

سلام
دوست عزیز

مهم‌ترین عامل محیطی تاثیرگذار روی قد نوع و میزان تغذیه است. پیروی از یک رژیم متنوع و متعادل شرط لازم برای دستیابی به حداکثر استعداد ژنتیک برای افزایش طول استخوان‌هاست. پروتئین به خصوص نوع حیوانی آن از اجزای اصلی مورد نیاز برای رشد است. گوشت و تخم‌مرغ منبع اصلی تامین پروتئین حیوانی هستند. کلسیم نیز عنصر اصلی در ترکیب استخوان بوده و بدون رسیدن میزان کافی آن در رژیم غذایی، رسیدن به بالاترین ظرفیت وراثتی طول استخوانی میسر نیست. شیر و لبنیات همچنین کلم و مرکبات از منابع اصلی این عنصر هستند. علاوه براین، ترشح هورمون‌های موثر در رشد و ساخت بستر استخوانی و عضلات، مستلزم تامین ویتامین‌ها و عناصر دیگری مانند روی، منیزیوم، آهن و فلوئور است. انجام حرکات ورزشی و کششی مانند یوگا، بارفیکس و امثال آنها نیز می‌تواند تا حدودی به این امر کمک کند.

رعایت برنامه مناسب خواب موجب ترشح منظم هورمون رشد می‌شود. خواب نامنظم همچنین بیداری در شب‌ها و خوابیدن تا دیروقت با ایجاد اختلال در روند ترشح هورمون رشد می‌تواند نوجوانان را در دستیابی به قد واقعی ناکام بگذارد. باید خاطرنشان کرد که کماکان عامل وراثتی اصلی‌ترین عامل تعیین میزان قد افراد است. در واقع ما برای قد افراد یک محدوده را در نظر می‌گیریم که رعایت نکات تغذیه‌ای و ورزشی تنها می‌تواند ما را از حداقل این محدوده دور و به حداکثر آن نزدیک کند. اشتباه رایجی که در این خصوص رخ می‌دهد این است که افراد تصور می‌کنند هر چه مواد مورد نیاز برای رشد را بیشتر در اختیار فرزندان شان قرار دهند موجبات بلند قدتر شدن آنها را فراهم می‌سازند و با همین هدف شیر، لبنیات، گوشت و میوه‌جات بیشتری در اختیار آنان قرار می‌دهند.

غافل از اینکه مصرف بیش از حد این مواد نه تنها افزایش قدی را در پی نخواهد داشت بلکه با ایجاد چاقی در آن‌ها در وضعیت ترشح هورمونی آنها تاثیر گذاشته و افزایش قد را مختل می‌کند. پس اگر به افزایش قد فرزندانمان علاقه‌مندیم باید از بروز چاقی در آنها پیشگیری یا برای درمان آن اقدام کنیم. داروها و روش‌های موجود در بازار که با هدف افزایش قد و عمدتا از مبادی غیرقانونی مانند شبکه‌های ماهواره‌ای یا عطاری‌ها عرضه می‌شوند نیز هیچ تاثیری در این خصوص ندارند. عمده این داروها ترکیبات مولتی ویتامینی است که به شرط رعایت یک الگوی صحیح غذایی، بدن نیازی به مصرف آنها ندارد.

رشد قدی از دوران جنینی داخل رحم آغاز می‌شود و بعد از آن هم ادامه پیدا می‌کند. طوری که بعد از تولد دردو سال اول بیشترین رشد را داریم. در زمان تولد بچه‌ها به طور متوسط حدود 50 سانتی‌متر قد دارند. در سال اول 5 سانت و در سال دوم 12 تا 13 سانت دیگر به آن اضافه می‌شود. بعد از آن سرعت رشد کم می‌شود و تا زمان بلوغ حدودا سالی 6 سانتی‌متر به طول قد اضافه می‌شود. در زمان بلوغ نیز جهش رشد قد را داریم که در دخترها حدود 20 تا 25 سانتی‌متر و در پسرها حدود 25 تا 30 سانتی‌متر به طول قدشان اضافه می‌شود. زمان بسته شدن صفحه رشد در دخترها بین 15 تا 17 سالگی و در پسرها بین 16 تا 18 سالگی است. بعد از بسته شدن صفحه رشد دیگر افزایش رشد قد نداریم و هرگونه تبلیغی منبی بر افزایش قد بعد از بلوغ بیشتر شبیه به کلاهبرداری است. درکل تبلیغاتی که در مورد داروها، صندل‌های افزایش قد و... می‌شود، پایه و اساس علمی ندارند.

مهم‌ترین مسئله در مورد رشد قدی هر فرد، ژنتیک و قد پدر و مادر اوست. افراد می‌توانند تا حدودی رشد قدی خود را محاسبه کنند. برای این کار باید معدل قد پدر و مادرشان را اگر پسر هستند به علاوه عدد5/6 و اگر دختر هستند منهای عدد 5/6 کنند. عددی که به دست می‌آید قد حدودی آنها را نشان می‌دهد. ورزش نیز با طول قد ارتباط دارد اما نوع آن خیلی مهم نیست. ورزش باعث تحریک ترشح هورمون رشد و تقویت استخوان‌سازی و تراکم استخوان می‌شود؛ به خصوص ورزش‌هایی که در آنها وزن روی پا فشار می‌آورد مثل ورزش‌های هوازی و ورزش‌های پرشی، والیبال، بسکتبال و... . بلند کردن موی فرزندان نیز بر رشد قد تاثیری ندارد و این موضوع یک خرافه است.

یکی از موارد موثر بر قد، سن بلوغ است. هرچه بلوغ زودتر اتفاق بیفتد جهش رشدی قد سریع‌تر خواهد بود و اگر قد کودک را در همان لحظه با همسالان خودش مقایسه کنیم می‌بینیم از همه بلندتر است اما وقتی صفحات رشدش بسته می‌شود بقیه افراد رشد می‌کنند و او دیگر افزایش قد پیدا نمی‌کند. بنابراین چنین افرادی در زمان بلوغ از بقیه بلندترند اما معمولا در آینده نسبت به بالغین دیگر کوتاه‌تر خواهند بود. در بررسی بلوغ از جداول و منحنی‌های رشد استفاده می‌شود تا اگر قد فرد پایین‌تر از این منحنی‌ها باشد ارزیابی آزمایشگاهی و رادیولوژی انجام شود. برای تعیین سن استخوانی فرد معمولا عکس مچ دست گرفته می‌شود و بعد براساس سن تخمین زده می‌شود که آیا نیاز به درمان و به تعویق انداختن بلوغ هست یا خیر. نکته دیگر سرعت رشد است. ممکن است فرد براساس ژنتیک قد کوتاهی داشته باشد اما سرعت رشدش مناسب باشد. این افراد را ممکن است فقط تحت نظر بگیریم و تحت درمان دارویی قرار ندهیم.

دو مسئله مهم جدا از ژنیک در رشد قدی افراد تاثیرگذارند: ورزش و تغذیه. باید سعی کنیم فرزندان‌مان را طوری بزرگ کنیم که در آینده گوژپشت و خمیده نباشند و عضلات اطراف لگن‌شان قوی باشد. وقتی افراد را با هم مقایسه می‌کنیم می‌بینیم بعضی‌ها به شکل خطوط شکسته و بعضی دیگر به شکل خط صاف ایستاده‌اند. پس باید با استفاده از ورزش‌های کششی مثل بارفیکس، ژیمناستیک و شنا بدن آنها را در راستای عمودی نگه داریم. تغذیه نیز باید طوری باشد که به رشد استخوانی کمک شود. به خصوص در حوالی سنین 10 تا 15 سالگی باید رژیم افراد سرشار از کلسیم و پروتئین باشد. هیچ وقت نباید به این فکر باشیم که با هورمون درمانی قد فرزندمان را افزایش دهیم. گرچه قبل از سن بلوغ این امکان برای گروهی خاص از بچه‌ها وجود دارد. آنهایی که قدشان از استاندارد طبیعی پدرو مادر خیلی کوتاه‌تر است با هورمون درمانی می‌توانند قد بلندتری داشته باشند. منتها این کار باید حداقل 4 تا 5 سال قبل از بلوغ انجام شود.
ودر اخر دغدغه اصلی شما در شرائط حاضر وبا توجه به سن جوان شما رشد وبلوغ فکری واجتماعی ایشون باشد وبیشتر برای تعالی روح ایشون برنامه ریزی بفرمایید