من همسرم اعتیاد داشتند در طی دوره ای که ایشون دچار اعتیاد. بودند خیلی به من و پسرم عذاب دادن به ما خیلی بد گذشت الان حدود یک سال و سه ماهه که ترک کردن ولی من نتونستم. هنوز بهش اعتماد کنم

Question

سلام.من همسرم اعتیاد داشتند در طی دوره ای که ایشون دچار اعتیاد. بودند خیلی به من و پسرم عذاب دادن به ما خیلی بد گذشت الان حدود یک سال و سه ماهه که ترک کردن ولی من نتونستم. هنوز بهش اعتماد کنم یعنی هنوز هم فکر می کنم مصرف داره بعضی شبها اصلا رفتارش عادی نیست و هنوز مصرف کننده است من بهش خیلی گیر میدم یا به صورت متلک یا با نگاه یا مشاجره بهش میفهمونم که مصرف کرده این عمل خیلی ما رو از هم دور کرده.  از طرفی پسرم هم در طی مدت اعتیاد باباش خیلی ضربه خورده و الان با کوچکترین. مشاجره ما سریع رنگ از صورتش میپره. و استرس میگیره فکر میکنه اگه به باباش گیر میدم تقصیر منه و من میخوام دعوا درست کنم از من فاصله گرفته شوهرم هم همش میگه من فکر الکی میکنم که او دوباره سمت مواد رفته . موندم چه کار کنم توی رابطه با شوهرم؟ پسرم ده سال ونیمشه.

Answer 1

فرد معتاد به خاطر اعتیادش تمایل دارد انواع کلکها را بزند. او به خاطر به دست آوردن ماده مخدر دروغ می گوید و کلک می زند، چون تنها چیزی که در زندگی به او عشق، گرما و آرامش می دهد، ماده مخدر است و وفاداریش فقط نسبت به آن است، نه اطرافیانش. در مقابل، خانواده می بایست بدون اینکه از دست وی عصبانی شود و یا احساس نفرت کند، خط و مرز را نشانش دهد و بگوید تا اینجا. البته کمک کننده یا درمانگر از دست معتاد، زیاد ناامید یا عصبانی می شود، اما در همان حال باید بداند که دچار یک اشتباه درمانی شده است، زیرا این برخوردها جزو بیماری معتاد است.

ـ اما به هر حال درمانگر یا کمک کننده باید به معتاد بفهماند که متوجه دروغ یا کمک او هست یا در مقابل دروغهایش تسلیم شود و واکنش نشان ندهد؟

ـ افرادی که مشکلات شخصیتی دارند ـ از جمله معتادان ـ بسیار حساس هستند و خیلی چیزها را می فهمند. بنابراین روش درمان باید با صداقت مطلق همراه باشد. اگر عصبانی می شویم، باید بگوییم از دست او عصبانی هستیم. اگر احساس می کنیم دروغ می گویند، باید بگوییم می فهمیم. حتی اگر دروغ می گویند، اما نمی توانیم ثابت کنیم، باید به آنها بگوییم. البته من خودم هنگام سر و کار داشتن با بیماران معتاد سعی می کنم به موارد اولیه دروغ و کلک با دیده اغماض بنگرم، چون اینها گاه خود را گول می زنند. بنابراین عکس العملهای خیلی صریح ممکن است باعث شود تصور کنند که بیگناه مورد مجازات قرار می گیرند. اما این امر فقط برای اوایل کار مفید است.

ـ زنان بسیاری که شوهرانشان در دام اعتیاد افتاده اند، داوطلب هر گونه تلاش و فداکاری برای ترک دادن آنها هستند.

کسانی هم که در طول دوره درمان کم کم احساس ارزشمندی می کنند، بر ترسهایشان فایق می آیند، جهان بینی نو پیدا می کنند و اگر شانس بیاورند و همزمان از شغل و روابط خوب بهره گیرند، می توانند اعتیاد را کنار بگذارند.

نکته بسیار مهم این است که زن هر قدر هم فرشته فداکاری باشد، درمانگر نیست. بخصوص که به فرد معتاد بسیار نزدیک است و به احتمال قوی گرفتار چرخه «کمکم کن آن طور که من می گویم» شده است. بنابراین اگر زنی در مقام همسر می خواهد چنین نقشی بازی کند، باید در مقابل اعتیاد خطی دقیق بکشد. اصطلاحی وجود دارد تحت عنوان «هم اعتیادی». اکثر زنانی که در ارتباط با یک فرد معتاد قرار می گیرند، خود درگیر این مسأله می شوند.

اولاً اعتیاد باید آشکار شود. از آن لحظه ای که زن به مرد برای مخفی کردن اعتیادش کمک می کند، «هم اعتیاد» او شده و از لحظه ای که دکتر نیز چنین می کند، در چرخه هم اعتیادی بیمارش گرفتار آمده است.

معتاد معمولاً احساساتی را به طرف مقابلش القا می کند مبنی بر اینکه تو فرشته نجات منی، تو تنها کسی هستی که می توانی از من حمایت کنی و مرا نجات دهی. البته نه از سر بدجنسی، بلکه از سر بیماری و این جزو بیماریش است. در این مواقع باید از متخصص کمک گرفت و مسؤولیت نهایی اعتیاد را نیز بر عهده معتاد گذاشت. زمانی که زن احساس کند مسؤول اعتیاد همسرش است، شکست خورده و همه چیز تمام شده است. به عنوان مثال اگر زن بداخلاق بوده، شوهر یا باید با او دعوا می کرد، یا با نصیحت او را اصلاح می کرد، یا در نهایت از او جدا می شد. این بهانه که او به خاطر اخلاق بد من معتاد شده و حالا هم من به پای او، زن را شکست خواهد داد. او باید به متخصص مراجعه کند و متخصص نیز به او بگوید که در عین حال که به معتاد کمک می کنی، نباید به او باج بدهی و آگاه باش که بیماری بسیار سخت است. هر لحظه باید استقلال مالی و اجتماعی خود را حفظ کنی و قبل از اینکه نابود شوی، بتوانی خود را کنار بکشی. این یعنی اینکه زن تلاش خود را به کار بندد، ولی با معتاد به قعر کشیده نشود. اگر نتوانست او را درمان کند، بااو همراه نشود و در آن صورت معتاد نیز می داند خانواده ای هست که انتظار او را می کشد، ولی نمی تواند آن را با خود به پایین بکشد.

از سوی دیگر وقتی مردی معتاد می شود، قدرت زن در خانواده افزایش می یابد. درست است که سختی می کشد، خوشبختی اش تباه می شود، ولی چون شوهر از رتبه ای که دارد، فرو می افتد، قدرت زن زیاد می شود. شوهر مجبور است به او دروغ بگوید، کلک بزند یا التماس کند. در اینجا زن شروع می کند به کنترل کردن مرد. خوردی؟ نخوردی؟ کشیدی؟ نکشیدی؟ این هم چرخه خطرناکی است که هر دو را به قعر می کشد. این نوع کنترل کردن، غُر زدن ولی تحمل کردن، رفتاری نیست که اعتیاد را مهار کند، بلکه آن را تثبیت می کند.

ـ اعتیاد معمولاً چه اثراتی را بر روی رفتار مرد نسبت به زن و فرزندانش دارد؟

ـ در خانواده معتاد به احتمال زیاد همیشه تشنجهایی بوده و اعتیاد فقط آنها را تشدید می کند. اگر ظلم یا کتک خوردن هست، احتمالاً قبلاً هم به شکلی بوده است. به هر حال اغلب، اختلالاتی در فرد معتاد بوده که حالا با اعتیاد، بهانه یا راهی برای بروز آنها یافته است.

ـ آثار وجود پدر معتاد بر روی فرزندان چیست؟

ـ فرزندان قبل از هر چیز در می یابند که در چنین رابطه ای اعتمادی به فرد نیست، زیرا دروغ می گوید و کلک می زند. اگر اعتیاد از حد خاص بگذرد، بچه ها به آلت دست نیز تبدیل می شوند، مثلاً برو به مامانت بگو پانصد تومان به من بده! مگه نمی بینی من دارم از درد می میرم! یا اینکه اگر حرف جدایی پیش بیاید، زن را تهدید به جدایی از فرزندان می کند. مواقعی که بچه ها عامل خرید و فروش می شوند، مراحل بسیار حاد اعتیاد را پیش رو داریم، اما معمولاً بچه ها در شکل اول آلت دست هستند.

بچه ای که در خانواده معتاد زندگی می کند، بخصوص اگر در سنین پایین و شکل بندی روانی باشد، احساس شخصیت و دوست داشتن در او به وجود نمی آید و یاد نمی گیرد که روابط انسانی قابل اعتماد هستند. این خودش خطر معتاد شدن وی در آینده را در بر دارد، زیرا شخصیت پایه ای معتاد در او به وجود آمده است. او می بیند که پدرش یک سری از مشکلاتش را با مواد مخدر حل می کند. همچنین این بچه ها در روابطشان مشکل عدم اعتماد دارند و ممکن است بعدها نتوانند با فرد و اجتماع ایجاد رابطه کنند، زیرا دایم از شکست می ترسند و به سمت اعتیاد کشیده می شوند.