يكي از آسيب هايي كه مي تواند زندگي زناشويي را مورد تهديد قرار دهد مقايسه همسران است. مقايسه كردن هر كس با ديگران كار درستي نيست و كسي كه بدين امر مبادرت مي نمايد،به يك نكته اساسي توجه نكرده وآن توجه به اصل تفاوت هاي فردي است. بايد به خاطر داشت كه قرآن نيز به امر متفاوت بودن انسان ها توجه داشت و در مقام بيان آن در آیه 14 سوره نوح مي فر مايد: "وقد خلقكم اطوارا"؛ به تحقيق شما را گوناگون متفاوت آفريديم.
اما اين كه چرا افراد متفاوت هستند، دليلش آن است كه از نظر وراثت و محيط با يكديگر تفاوت دارند. يعني هر كس از لحاظ ژنتيك با ديگري فرق دارد و اجد خصوصياتي است كه از نظر ارثي به او منتقل شده است و فرد در اين گونه موارد شخصا نقشي ندارد. مثلا فرد در رنگ پوست و رنگ چشم خود و نظاير آن دخالتي ندارد. قبل از انتخاب همسر بايد به اين گونه امور دقت شود و بعد از عقد در اين گونه امور سخني به ميان آورده نشود و مقايسه اي صورت نگيرد.
آدم قبل از ازدواج بايد چشمانش را كاملا باز كند، اما بعد از ازدواج بايد آنها را نيمه بسته نگاه دارد و يا گفته اند:"انسان قبل از ازدواج بايد دو چشم خود را باز كند، اما بعد از ازدواج بايد يكي از آنها را ببندد. مردان بايد بدانند كه در اين گونه موارد زنان واقعا حساس هستند و مقايسه آنان با ديگران موجب پيدايش دلسردي در محيط خانواده مي گردد.
اگر چنين مقايسه اي در دوران عقد و به ويژه ابتداي آن صورت گيرد، بيم آن مي رود كه در مواردي زندگاني مشترك دست خوش تهديد قرار گيرد و در برخي موارد عقد به ازدواج نينجامد، زيرا زنان در اين مسئله نسبت به مردان حساس تر هستند و عده ي قابل ملا حظه اي از آنها نيز اين گونه مسائل را از ياد نمي برند. به هر حال تكرار و تداوم مقايسه كه معمولا با مذمت همسر همراه است، به قدري خطرناك است كه مي تواند او را دچار اختلالات رواني و افسردگي سازد.
انجام چنين مقايسه اي اگر چه از ناحيه زنان در مقايسه با مردان كمتر صورت مي گيرد،ولي بايد دانست كه اين امر نبايد صورت پذيرد مثلا زنان در مواردي چون طاسي سر، بيني درشت و اموري از اين نظير از همسر خود ايراد گرفته و آنان را با ديگري مقايسه كرده اند و لذا ممكن است مرد نسبت به وفاداري همسر دچار ترديد شود. پس مقايسه مرد با مردان ديگر در خصوص مسائل بدني، براي تداوم حيات خانوادگي امري زيانبار است و باعث پيدايش افكار پارانوئيدي در مردان مي شود
به منظور پيشگيري از بروز سردي در محيط خانواده و نيز پرهيز از ايجاد سو ظن در همسر هر گز نبايد بين او و ديگران مقايسه اي به عمل آورد. اين امر همان گونه كه در مورد زنان متذكر شده ايم در مورد مردان نيز مطلوب نيست و در مواردي موجب ناپايداري زندگاني مي شود. اگر چه انجام چنين مقايسه ها در تمام دوران زندگي امر نامطلوبي است ولي در دوران عقد خطر آفريني بيشتري در پي دارد، تا آنجا كه در مواردي مانع شكل گيري ازدواج مي گردد.
مسئله ديگر مقايسه فرد با ديگران در زمينه عوامل تربيتي است كه ناشي از قرار گرفتن فرد در محيط تربيتي نامناسب مي باشد. مثلا خانمي رفتار اخلاقي شوهر خود را با رفتار مردي ديگر مقايسه مي كند و چون احساس مي كند كه همسرش در بروز چنين رفتاري نقش دارد و او نيز قصد تغيير رفتار همسرش را دارد، لذا سعي مي كند كه براي ايجاد تغيير در او از روش مقايسه كردن او با ديگري استفاده كند.
در ضمن بايد توجه به تفاوت هاي فردي داشت و از روش هاي ديگر براي اصلاح همسر بهره جست كه اتفاقا از كارايي بهتري مي تواند برخوردار باشد. مثلا براي رفع و يا كاستن از رفتار نامطلوب مي توان از روش هاي تقويت مغاير يا ناهمساز بهره گرفت. يعني به جاي حمله كردن به رفتار نامطلوب و يا مقايسه همسر با ديگري، مي توان رفتارهاي خوب و مطلوب او را مورد تشويق قرار داد. با افزايش رفتارهاي خوب و مناسب در همسر، دیگر جايي براي انجام رفتارهاي نامطلوب باقي نمي ماند.
مقايسه كردن موجب تحقير همسر مي گردد. افراد در اثر احساس حقارت به جبران منفي روي مي آورند. مقايسه كردن به عدم پذيرش فرد توسط همسر خويش تفسير مي شود. همسري كه مورد مقايسه قرار مي گيرد، نسبت به همسر خود بدبين مي شود و گاه سو ظن و افكار پارانوئيد در او پديد مي آيد كه درمان آن اغلب ساده نيست.
معمولا مقايسه كردن همسر موجب دلسردي و كاهش انگيزه او در ادامه تلاش ها مي گردد. ادامه مقايسه ها گاه موجب بروز دعوا و پرخاشگري در محيط خانه شده و آرامش را از ميان مي برد.دوام دعواها در محيط خانواده،ادامه ي حيات آن را به طور جدي در معرض خطر قرار مي دهدوگاه نتيجه مقايسه چيزي جز پيدايش ناپايداري و يا طلاق در خانواده نيست.
