تيك ها، انقباضات عضلاني تكراري و سريعي هستند كه منجر به توليد حركات يا اصواتي مي شوند وفرد قدرت كنترل آنها را ندارد. كودكان و نوجوانان ممكن است به دنبال برخورد با محركي خاص كه در وي ايجاد اضطراب مي نمايد و يا در پاسخ به يك ميل دروني قوي، رفتارهاي تيك را بروز دهند. اختلالات تيك، گروهي از اختلالات عصبي رواني هستند كه عموما در دوران كودكي يا نوجواني شروع مي شوند و ممكن است درطول زمان ثابت باشند و يا به طور متناوب دچار تشديد و تخفيف شوند. هرچند تيك ها ارادي نيستند ولي دربرخي افراد براي دوره هاي زماني معيني سركوب مي شوند.
برخي افراد مبتلا به اختلالات تيك مي توانند تيك هاي خود رابراي چند دقيقه يا چند ساعت سركوب كنند، ولي برخي ديگر (به خصوص بچه هاي كوچك) يا از وجود تيك خود آگاهي ندارند و يا آن را غير قابل مقاومت مي يابند. تيك ها ممكن است درحالت خواب، آرميدگي و فعاليت تخفيف يابند. تيك ها را بايد از ساير اختلالات حركتي و بيماري هاي عصبي كه اختلالات حركتي از خصوصيات آنهاست تفكيك نمود.
گامهاي درماني :
نخستين گام درتعيين مناسب ترين شيوه درماني اختلالات تيك بررسي كاركرد كلي كودك يا نوجوان است.
خانواده، معلمين و همسالان گاهي تيك ها را به عنوان رفتارهاي هدفمند تفسير مي كنند و زماني بايد كودك و يا نوجوان به عنوان ابتلا به اين مشكل رفتاري تحت درمان قرار گيرد كه واقعا حركات مزبور به صورت غيرارادي بروز كنند.
درمان بايد با آموزش جامع خانواده شروع شود، به طوري كه فرد مبتلا، ندانسته به خاطر رفتارهاي تيك تنبيه نشود.
نكته مهم در درمان اين است که خانواده بايستي با سير تشديد و تخفيف متناوب تيك آشنا شوند تا بتوانند در ظهور و بروز آن دخالت نمايند. به عبارتي بايد با پايش دقيق و نامحسوس رفتار هاي تيك، فرد را رصد نمايند كه در چه موقعيت هايي تيك مذكور بروز پيدا كرده و شدت يافته و در چه مواردي تخفيف پيدا مي كند، تا بدين وسيله بتوانند عامل را شناسايي كرده و در تخفيف يا حذف آن اقدام درماني انجام دهند.
درموارد خفيف تيك، كودكان و نوجوانان دچار اختلالات تيك كه عملكرد اجتماعي وتحصيلي خوبي دارند ممكن است نيازي به درمان نداشته باشند و رفتار مذكور به مروز زمان اضمحلال يابد.
درموارد شديدتر، كودكان مبتلا ازسوي همسالانشان طرد مي شوند و بر اثر ماهيت مخرب تيك ها، كاركرد تحصيلي كودك مختل مي شود. در اين موارد بايستي انواعي از روش هاي درماني مدنظر قرار گيرد.
در پاره اي از موارد، درمان دارويي هم براي درمان تيك به كار مي رود. مداخلات دارويي درسركوب تيك تاحدودي موثرند، كه البته دخالت دارويي بايد تحت نظر روانپزشك صورت گيرد.
از ديگر روش هاي درمان تيك، مداخلات رفتاري نظير فنون وارونه سازي عادت است كه از كودكان و نوجوانان مبتلا خواسته مي شود تا از تيك هاي خود، آگاهي بيشتري پيدا كنند و حركات ارادي اي را شروع كنند تا تيك ها را تحت تاثير قرار داده و آنها را خنثي و جبران نمايند. چند روش رفتاري ديگر مانند تمرين متمركز(منفي)، خودبازبيني، آموزش واكنش ناسازگار، نشان دادن و حذف تقويت مثبت نيز براي درمان اختلالات تيك به كار مي رود كه بسيار موثرند.
دوست عزیزبراي تشخيص قطعي و درمان آن حتما بايد به روانپزشك و روان درمانگر مراجعه كنيد، تا ريشه اصلي تيك شناسايي شده و نسبت به درمان رفتاري و حذف آن اقدام گردد.