بر اساس آموزه های دین یکی از ویژگیهای دوره بلوغ تکلیف پذیری و قبول مسوولیت، انجام عبادات و فرایض دینی و ترک محرمات و گناهان است . به همین جهت یکی از مسائل بسیار مهم برای دختران در این دوره مکلف شدن است . از این رو یکی از اهداف تربیتی خاص این دوره ایجاد آمادگی برای تکلیف پذیری است . این امر، منظم و طبق برنامه ولی به تدریج آغاز می گردد تا وقتی که کودک پا به این دوره می گذارد آمادگی برای پذیرش تکلیف را پیدا نماید . چرا که اگر کودک بدون آمادگی برای تکلیف پذیری بخواهد در روز و زمان مقرر که مکلف می شود یک دفعه و بدون آمادگی قبلی خود را مقید به انجام فرایض و ترک محرمات نماید، طبیعی است که مکلف خوبی نخواهد بود .
حتی اگر مقید شود تکالیف خود را کامل و بدون نقص و با انگیزه قوی انجام نخواهد داد . این مساله در نهایت منجر به آسیب جدی در دینداری او خواهد شد . اگر قرار باشد دختر خانمی که از ابتدا از نظر پوشش هیچ گونه حد و حدودی را رعایت نکرده و اغلب با مو و روی باز تا قبل از 9 سالگی با نامحرمان برخورد داشته است در سن تکلیف او را وادار به پوشش و حجاب اسلامی نماییم و یا اصلاً با نماز و مسائل آن آشنایی نداشته و از او بخواهیم که از همین امروز 17 رکعت نماز در زمان معین بخواند و روزه بگیرد، در انجام تکالیف دچار وحشت می شود و بطور کامل به همه آنها نمی تواند عمل نماید . در آینده نیز یک دیندار خوب نخواهد شد و همیشه احساس درماندگی در انجام تکالیف خواهد داشت . احساس درماندگی، شیرینی و نشاط انجام تکالیف الهی را از او می گیرد . از این رو یکی از ضروریات تربیتی دختران در این دوره ایجاد آمادگی برای تکلیف پذیری است
روشهاي علاقه مند سازي فرزندان به عبادت
يكي از مسائل در خانواده هاي معنوي، آگاهي از روش هاي صحيح ايجاد علاقه در فرزندان نسبت به مسائل ديني است. برخي از خانواده ها علي رغم تلاش هاي بسيار، موفق به ايجاد انس نمي شوند و گروهي ديگر پرداختن به اين مسأله را با رفتارهايي نامناسب همراه مي كنند. در اين مقاله با قوانين اصلي رسيدن به چنين هدفي آشنا مي شويد.
1- اول جذب و آموزش سپس رفتار
پيامبر اعظم (ص) مي فرمايد: كودكانتان را گرامي بداريد و آنان را خوب تربيت كنيد. يكي از اصول تربيت ديني به ويژه علاقه مندي كودكان به عبادت، توجه به آموزش اين مسأله است . كودكي كه از همان اوان طفوليت خود را در كنار عبادت والدين و در جمع هاي معنوي مي يابد، زمينه بيشتري براي پرسشگري درباره دين و امور ديني در او شكل مي گيرد. از اين رو بر پدر و مادر لازم است خود را براي پاسخگويي به سؤالات ديني كودك آماده سازند آگاهي كودكان از چگونگي انجام فرايض ديني و نيز دانستن فلسفه انجام آن به گونه اي محدود، مي تواند مشوق خوبي براي انجام اين كار و استمرار آن باشد مثلاً درباره نماز خواندن كودكان، اگر در سن مطالعه هستند كتابهاي مناسب تهيه كنيم و در مناسبت هايي به آنان هديه بدهيم .
2- تشويق به جاي تحميل
برخي از پدرها و مادرها ، به خوبي از شيوة تشويق كودك بهره مند مي شوند. اين تشويق ها مي تواند كلامي و غير كلامي باشد. مثلاً دختر خردسالي كه در كنار مادر به نماز ايستاده مي تواند بعد از نماز با اين جملات تحسين شود: تو توي اين چادر نماز مثل فرشته ها شدي! وقتي دست هاي كوچولويت را براي دعا بالا مي گيري، خيلي زيبا مي شوي از وقتي كه با من نماز مي خواني احساس مي كنم كه دوست داشتني تر شدي . همچنين مي توان به صورت متناوب هديه هايي را به كودكان داد و آنان را بدين وسيله به خاطر رفتار خوبشان تشويق كرد. توجه داشته بايد كه در اين زمينه از واژه جايزه استفاده نكنيد زيرا فرزندان شما را شرطي مي كند اما واژه هديه در اين زمينه مناسب تر است چون هم انگيزه رفتارشان را دروني نگه مي دارد و هم از آسيب شرطي شدن و عبادت به شرط مزد آنان را دور مي كند. ضمن اينكه هديه آييني ديني است و بار عاطفي بيشتري را دارد . وقتي كودك هنگام نماز خواندن شما جانماز مي آورد و به اصطلاح خودش نماز مي خواند، او را تشويق كنيد و دستي بر سر ورويش بكشيد . پسري كه هنوز مكلف نشده همين كه تشويق و ترغيب شود و اين نكته را درك كند كه اگر خدا به من گفته نماز بخوانم براي اين است كه به او نزديك شوم و تقرب پيدا كنم به اين نتيجه خواهد رسيد كه از اين طريق از بهداشت رواني بالاتري برخوردار خواهد شد و آرامش پيدا مي كند. بنابراين قطعاً نماز مي خواند ولي زور و تهديد روش هاي نتيجه بخشي نيست. مهم ترين نكته اي كه كودكان بايد بدانند اين است كه انجام فرائض ديني براي خودشان چه سودي (آرامش روحي و رواني ) دارد؟ كارهاي معنوي به تعميق و تأمين بهداشت رواني كودكان كمك مي كند و هيچ سودي براي ديگران ندارد. از كودكان بخواهيم انجام دادن يا ندادن فرائض ديني را با هم مقايسه كنند تا خودشان نتيجه بگيرند كه پايبندي به اين احكام به نفع آنهاست.