بهترین راه برای جذب جوانان به دین همان محبت کردن است و اگر قهری صورت می گیرد باید مصلحتی باشد و نه از روی عناد و درگیری در ضمن سعی کنید او را تشویق کنید و به او بفهمانید که خواندن نماز باعث آرامش انسان خواهد بود و به او گوش زد کنید که خداوند آرام بخش دلها ست آری خداوند با یک جمله کوتاه و مختصر پاسخ این سوال را داده اند که «بدانید با یاد خدا دلها آرام می گیرد.»
آیه «لا اکراه فی الدین»(بقره، آیه 256) که به معنای این است که در دین اکراه و اجبار نیست، به این معناست که دین و ایمان و علاقه به عبادت و نماز با اکراه و اجبار، ایجاد نمی شود و بلکه این بذر فقط در زمین عشق و محبت و علاقه رشد می کند. عشق و علاقه هم از دو راه ایجاد می شود:
اول: بالا رفتن شناخت و سطح آگاهی فرد است.
دوم: جلوگیری از نفوذ و تأثیر لذت های کاذبی است که بر اثر بی دینی گریبانگیر انسان می شود.
بنابراین اگر بخواهید هر فردی را به طرف نماز و عبادت مشتاق کنید، ابتدا باید سعی کنید آگاهی او را بالا ببرید تا از نماز و ارتباط با معنویات لذت ببرد. اگر هم این توان را در او احساس نمی کنید باید فعلا با تشویق، این لذت را به طور سطحی در او ایجاد کنید تا بعدا و به تدریج عمیق شود.
در مرحله بعد باید مواظب باشید ذائقه او توسط لذت های حرام و نامشروع ارضاء نشود، زیرا اگر هر فردی به طرف لذت های مادی شبیه لهو و لعب و خودآرایی و پول و شهوت و مانند آن جذب شد، سوق دادن او به لذت های معنوی کار بسیار سختی است. البته این را هم فراموش نکنید که فطرت انسانی کودک به طرف معنویات است و آرامش واقعی انسان در ارتباط با خداست.
مهم آن است که ما سعی کنیم با رفق و مدارا و نرم خویی و محبت، فطرت انسانی او را تقویت کنیم.
راهكارهای زیر را جهت تقویت ایمان فرد و نزدیك كردن او به دین پیشنهاد می كنیم، اما قبل از آن این نكته را یادآوری می كنیم كه هدایت و ارشاد دیگران به طرف خدا امری تدریجی است كه لازمه آن صبر و بردباری و تلاش دائمی است و نمی توان انتظار داشت یك مرتبه افراد به همه چیز برسند. باید سعی كنیم قدم به قدم پیش رویم. این راهكارها عبارتند از:
1. او را به مطالعه كتاب های مفید در زمینه های مذهبی تشویق كنید . گاهی هم كتاب های جالب را كه برای او مناسب است خودتان مطالعه كنید و خلاصه آن را برایش بگویید، به این صورت كه اگر می توانید با او قرار بگذارید و در یك زمان مناسب این كار را بكنید. شما می توانید این كار را به بهانه اینكه می خواهید از او كمك بگیرید تا اشتباهات شما را اصلاح كند ، انجام دهید. زیرا در غیر اینصورت ممكن است زیر بار این كار نرود.
2. نصیحت و تذكر مستقیم سودی ندارد. سعی كنید مطالبتان را غیر مستقیم به او بگویید.
3. قبل از اینكه بخواهید تذكری به او بدهید بهتر است نكات مثبت او را برجسته كنید. و او را به عنوان فردی موفق جلوه دهید و طوری وانمود كنید كه تذكرات شما برای بهتر شدن وضعیت او است.
4. داشتن روابط صمیمی و دوستانه تأثیر سخن شما را چند برابر می كند پس سعی كنید دائما او را مورد محبت و نوازش قرار دهید و او را از بهترین دوستان خود معرفی كنید.
5. گاه گاهی از او بخواهید اشتباهاتتان را به شما تذكر دهد تا احساس كند نظرات او را قبول دارید و به آن احترام می گذارید.
6. سعی كنید وی را به شركت فعال در تشكلهای مذهبی تشویق كنید و از اعضای آنها بخواهید به او توجه و احترام لازم داشته باشند.
7. او را به شركت در مراسم جذاب مذهب مثل زیارت عاشورا ، دعای توسل و مانند آن تشویق كنید و روحیه توبه و انابه و مناجات با خدا را در او به وجود آورید.
8. تا جایی كه ممكن است ارتباط او را با لذایذ حرام مثل نوارها و سی دی های غیر مجاز و شركت در مجالس آلوده ، رابطه با جنس مخالف و مانند آن قطع یا محدود كنید، زیرا اینگونه برنامه ها در تخریب ایمان جوانان بسیار مؤثر است.
9. آینده نگری، احساس مسئولیت و توجه به عالم آخرت را در او ایجاد كنید.
10. از صمیم قلب برای موفقیت خودتان و برای هدایت او دعا كنید و بدانید كه اگر در كارتان جدیت و اخلاص داشته باشید ، حتما موفق می شوید، اگر هم موفق نشدید اجرتان پیش خدا محفوظ است و از این جهت جای نگرانی نیست.
11. سعی كنید با رفتارتان او را دعوت به دین و ارزشهای دینی كنید «كونوا دعاه الناس بغیر السنتكم» پیامبر فرمود مردم را با غیر زبان به دین دعوت كنید. زیرا مشاهده رفتار دیگران در تأثیر پذیری انسان بسیار مؤثر است. این كار هم به نفع شماست یعنی عملا خود شما كمال پیدا می كنید و هم باعث تشویق و تحریض ایشان برای عمل كردن به احكام و ارزشهای دنیوی می شوید.
12. به نظر می رسد خلأ عمدهاى كه موجب ترك نماز از سوى فرد مزبور شده است مشكل فكرى است. ظاهرا ایشان در فلسفه نماز دچار اشتباه شده و آن گاه نتیجه نادرستى گرفته است.
بنابراین راه اصلاح وى نیز تصحیح اندیشه ایشان است كه البته كار آسانى هم نیست و نیازمند فرصتى طولانى و نیز استفاده از روشهاى اصولى و تدابیر خردمندانه است.
براى نمونه باید با زبانى خوش و همراه با محبت به ایشان تفهیم كرد كه: نماز اولاً، نیاز روحى و روانى هر انسانى است زیرا آدمى بدون یاد خدا گم گشتهاى حیران در ظلمت سراى جهان است (الا بذكر اللّه تطمئن القلوب)(رعد، آیه 28) بالاخره رابطه این انسان با آفرینش چیست. آیا مىتواند در قبال آن بىتفاوت باشد، نماز پاسخى به این نیاز فكرى و این سئوال اساسى انسان است.
ثانیا، نماز دعوت كننده انسان به خیر است. نمازهاى پنج گانه همانند چراغهایى هستند كه در مسیر طولانى و پیچ در پیچ و ظلمانى زندگى مسیر انسان را مشخص مىسازند و او را به راه مىخوانند تا اسیر دیو و دد نگردد و متاع خویش را به دزدان واننهد.
ثالثا، نماز زیر بناى تشكیل جامعه اسلامى و تشكل آن است. هنگامى كه در ساعات معین همه مسلمانها رو به یك قبله مىایستند و با اذكار و حركاتى معین به درگاه خدا عبادت مىكنند. عالىترین هماهنگى عمیق در پرتو عبادت الهى در مسلمانان شكل مىگیرد و....
نماز، عملى است كه در مجموعه عقیده توحیدى، داراى معنا و فلسفه است. پس در آغاز بایستى این مجموعه شناخته شود تا نماز جایگاه خود را در ذهن و اندیشه فرد باز نماید.
آنچه كه موجب مىگردد و برخى از نماز، رویگردان باشند و یا نسبت به آن تساهل كنند، ندانستن فلسفه نماز و یا دركى غلط از آن است. برخى چنین مىپندارند كه نماز انسان، نیازى را از خداوند برطرف مىكند كه البته خیالى واهى است. خداوند نیازى به هیچ مخلوقى ندارد. ازاینرو آنچه كه به عنوان عبادات بر آن تأكید شده، جملگى در جهت كمال انسان است.
13. ضمنا خودتان نیز با مطالعه در این زمینه سعى كنید آمادگى بیشترى براى مقابله با چنین افكارى در خود پدید آورید كتابهاى زیر در مورد نماز توصیه مىشود.
راز نماز محسن قرائتى
راز نماز بىآزار شیرازى
پرواز در ملكوت امام خمینى
از ژرفاى نماز آیتالله خامنهاى
این است نقش عبادات محمد باقر صدر
14. رفتار شما با وى نیز باید به گونهاى باشد كه تحت تأثیر اخلاق، عواطف و نحوه برخوردتان قرار گیرد به افكار و اندیشههاى شما - به عنوان یك فرد نماز خوان مذهبى - علاقهمند شود و با نفوذ در قلب و دل او، بتوانید تغییرى در فكر واندیشه وى ایجاد كنید؛ بنابراین:
الف) حتى المقدور در كارها پیش قدم باشید.
ب) اگر مشكلی براى وى ایجاد شد، با كمال خوشرویى به او در جهت رفع مشكلش كمك كنید.
ج) او را سرزنش و توبیخ نكنید (به خصوص در برابر دوستان و آشنایان) و از جر و بحث و مجادله با وى پرهیز كنید.
د) جملات، مقالات و كتابهایى كه در زمینه اهمیت و نقش و آثار نماز نوشته شده، تهیه و یا به وى معرفى كنید و یا به گونهاى در معرض دید او قرار دهید تا بخواند.
مطمئنا با اصلاح نگرش فکری و اعتقادی وی و پر کردن خلأ فکری وی درباره نماز، اهمیت و فلسفه نماز توجه کافی به نماز خواهد داشت. امید است شما در این مسیر تأثیرگذار باشید.
در این نوشتار سعی شد تا نکاتی برای شما ذکر گردد که ان شاءالله تأثیر گذار باشد.