نکات آموزشی زیر دقت کنند .
1- مفهوم خصوصی بودن اندامهای تناسلی را به کودک یاد بدهید .
2- نام اعضای بدن او را (چه داخلی و چه خارجی) با کلمات و الفاظ درست و شایسته به کودک بیاموزید.
3- کودک را تشویق کنید تا سوالات مختلف خود را دربارهی جنسیت و اندامهای تناسلی ، از شما یا افراد قابل اطمینان خانواده بپرسد .
پ) کودکان 9-6 ساله
● اغلب کودکان 9-6 ساله مایل به دوست شدن و بازی کردن با کودکان همجنس خودند . این گروه کاملا به نقشهای جنسیتیشان حساس و هوشیارند .
● تشخیص خصوصی بودن مسایل مربوط به جنسیت . (اگر والدین از صحبت کردن دربارهی مسایل جنسی احساس شرم و گناه کنند ، این گروه از کودکان به تدریج از صحبت کردن و در میان گذاشتن سوالات و پرسشهای جنسی خود امتناع خواهند کرد .)
● توجه به صحبتهای دوستان ، اعضای خانواده ، رسانهها و ... دربارهی مسایل جنسی .
● درک کامل نقشها و تصورات قالبی خانوادهها دربارهی مسایل جنسیتی . برای مثال ، این کار پسرانه است و این کار دخترانه .
● تشکیل خود پندارهای قوی دربارهی نوع جنس و تنانگارهی خود . مادر و پدر میتوانند به منظور کمک به کودکان 9-6 سالهی خود و رشد ویژگیهای جنسی سالم در آنان ، به نکات آموزشی زیر توجه داشته باشند .
1- سعی کنید آگاهیها و دانستههای فرزندتان را در مورد مسایل مربوط به جنس خود بالا ببرید . گاهی کودکان این سن و سال ، از پرسیدن چنین نکات و سوالاتی طفره میروند یا اجتناب میورزند . در این گونه موارد والدین و اعضای موثر خانواده میتوانند اطلاعات سالم و مورد نیاز او را که موجب ارضای حس کنجکاویاش میشود ، در اختیار او قرار دهند .
2- زمانی که سعی میکنید تفاوتهای دختر و پسر را برای فرزندتان شرح دهید ، بر رعایت حقوق هر یک و نقشهای مساوی آنان در انجام کارها و وظایف روزانه ، تاکید کنید .
3- توضیحات ساده ، مختصر و قابل فهمی دربارهی بلوغ و تغییرات گوناگون جسمانی ، عاطفی و رفتاری به کودک 8 سالهی خود بدهید . هر چند کودکان این سن و سال هنوز تجربهای از این گونه تغییرات ندارند ، ولی صحبت دربارهی آن موجب صمیمیت ، یکرنگی و ایجاد فضایی احترامآمیز برای گفتوگویهای بعدی شما با نوجوانتان میشود . برای مثال ، گفتن این که در دوران بلوغ زیری و بمی صدای بچهها تغییر میکند و از این قبیل ، راه را برای راهنماییها و هدایتهای بعدی شما باز میکند .
ت)کودکان14-10 ساله
● داشتن احساسی آگاهانه نسبت به جنسیت خود و شیوههای ابراز وجود متناسب با آن .
● تشخیص احساسات سالم مربوط به تغییرات حالات عاطفی – رفتاری جنس خود .
● نگرانی و اضطراب در مورد بلوغ و آنچه رخ خواهد داد (چگونگی آمادگی او).
● احساس خجالت و شرمساری از پرسیدن سوالات جنسی خود .
● آگاهی از اهمیت و ارزش خصوصی بودن اعضای بدن خود .
اگر تاکنون دربارهی جنسیت با فرزندتان صحبتی نکردهاید ، هنوز دیر نشده است . سعی کنید حتما در اولین فرصت مناسب ، که زمینهای برای گفتوگو داشته باشید ، این کار را انجام دهید. اگر فرزندتان از قبل آمادگی پذیرش اطلاعاتی در خصوص بلوغ و تغییرات جسمی را داشته باشد ، بهتر میتواند با این تغییر و تحولات رشدی خود کنار آید . متاسفانه گروهی از والدین آن قدر صبر میکنند تا فرزندانشان به مرحلهی بلوغ و بروز تغییرات جسمی – روانی برسند ، آنگاه سر صحبت را با آنها باز میکنند . در حالی که اگر زودتر با ایجاد ارتباط و رابطهای دوستانه این گونه موضوعات را با فرزندانشان در میان بگذارند ، خیلی راحتتر و آسودهتر میتوانند گفتوگوهایشان را پیبگیرند . بدین منظور میتوان از نکات آموزشی زیر استفاده کرد :
1- دربارهی بلوغ و تغییراتی که نوجوانان در این سن دچار آن میشوند ، اطلاعات کافی به فرزندانتان (بهویژه دختران) بدهید . برای فرزندتان شرح دهید که تمام این تغییرات کاملا عادی و طبیعی است و جای هیچگونه اضطراب و تشویشی نیست . بلوغ میتواند روابط حاکم بر والدین و کودکان را به هم بریزد . گاهی تغییرات خلقی دوران بلوغ ، آشفتگیها و نابسامانیهای بیشماری در خانواده ایجاد میکنند. ارتباط بین والدین و بچهها که قبلا نزدیک ، صمیمانه گرم بود ، گاهی دچار سردی ، جدایی و گفتوگوهای مشاجرهآمیز میشود . دخترها معمولا احساسات و عواطف خود را به راحتی بروز میدهند و پسرها گاه دچار عصبیتها و پرخاشگریهای شدید میشوند . یکی از علل این نوسانات خلقی تغییرات هورمونی است که در بدن آنها ایجاد میشود . در چنین شرایطی اگر والدین با آرامش ، صبوری و ملایمت با نوجوانشان رفتار کنند ، بهتر میتوانند راههای ارتباط کلامی را با آنها حفظ نمایند . پایداری روابط خانوادگی و ایجاد فضایی دوستانه و صمیمی ، نقش مهم و اساسی در حل مشکلات عاطفی – هیجانی نوجوانان دارد . حمایت ، ایجاد امنیت روانی و حضور دایم در کنار نوجوان میتواند مانع از بروز بسیاری از انحرافات ، کجرویها ، بزهکاریها و آسیبهای اجتماعی شود .
2- به حریم خصوصی فرزندتان ، در عین آن که سعی میکنید رابطهای نزدیک و صمیمانه با او داشته باشید ، احترام بگذارید.
3- برای نوجوانتان توضیح دهید که تغییرات دوران بلوغ هر فردی متفاوت است .
4- تذکر این نکته به نوجوان ضروری است که تغییرات جسمانی بدن او همراه با تغییرات عاطفی ، شناختی و رفتاری خواهد بود و تمام این حالات ، هیجانات و احساسات او کاملا طبیعی و سالم است .
5- ارتباط مهم بین احساس جنسی و هیجانات عاطفی سالم (مثل علاقه ، محبت و ...) را برای نوجوانتان شرح دهید .(HUBERMAN, BARBARA, 2004)
ث) نوجوانان 18- 15 ساله
● درک و شناخت غریزهی جنسی و آگاهی از پیامدهای رفتارهای جنسی .
● تشخیص روابط سالم و شایستهی جنسی از روابط غیر سالم و نامشروع .
● گزینش شیوههای سالم بیان تمایلات و عواطف جنسی .
● بیان احساسات و هیجانات مربوط به جنسیت خود .
● درک پیامدهای منفی ناشی از روابط جنسي (ابتلا به بیماریهای جنسی ، ایدز ، حاملگی ، عفونتها و ...).
● قابلیت فراگیری آموزشهای جنسی سالم و درک اهمیت احساسات و عواطف برای ازدواج و تشکیل خانواده . مادر و پدر میتوانند به منظور کمک به نوجوانان خود و رشد ویژگیهای جنسی سالم در آنان به نکات آموزشی زیر دقت کنند . ( 2004و(ROFFMAN, DEBORAH
1- بیان شفاف و واضح دیدگاهها و نگرشهای خانواده دربارهی اهمیت دادن به موازین و مقررات زندگی مشترک از اهمیت زیادی برخوردار است . نوجوانان باید بدانند تا زمانی که توانایی تصمیمگیری برای آیندهشان را ندارند و قادر به پذیرش مسئولیتهای سنگین خانه و خانواده نیستند ، از ازدواجهای نابهنگام و برقراری روابط نزدیک با افراد غیر همجنس خود بپرهیزند .
2- صحبت و گفتوگو دربارهی نقش احساسات و عواطف ، به عنوان پایهی زندگی مشترک و اهمیت روابط خانوادگی قبل و بعد از ازدواج میتواند موجب تصمیمگیری صحیح نوجوانان شود .
3- راهنمایی ، هدایت و ایجاد ارتباط با نوجوان ، همگی از جمله کمکهایی است که والدین میتوانند در خصوص برقراری روابط جنسی سالم توسط فرزندانشان ، انجام دهند .
4- تقویت و پرورش حس مسئولیتپذیری و تصمیمگیری در نوجوان .
5- صحبت و گفتوگو دربارهی رفتارهای منحرف و ناسالم جنسی .
6- داشتن فضایی باز و راحت در خانواده برای در میان گذاشتن مسایل و مشکلات گوناگون – از جمله مسایل جنسی – نوجوانان را از انحرافات و بزهکاریهای گوناگون باز میدارد .
7- ارایهی الگوهای رفتاری شایسته و سالم در خانواده (رفتارهای توام با صداقت ، احترام متقابل ، همکاری ، تعاون ، صمیمیت و ... ).
8- مشخص کردن محدودیتها و مقررات خانوادگی در زمینه ی دوستیابی و برقراری ارتباطات اجتماعی
9- تقویت حس آیندهنگری در نوجوان و اهمیت دادن به برنامهریزی برای زندگی .