در مورد ياران امام زمان(ع) هنگام ظهور آنچه از مجموعه احاديث معصومين به دست ميآيد، اين است که ياران آن حضرت دو گروه ميباشد:
1. ياران عمومي؛
2. ياران ويژه.
در هنگام ظهور، حضرت از مکه قيام نموده، به فراخوان عمومي ميپردازد. در ابتدا ياران مخصوص ـ که به عنوان فرماندهان سپاه حضرت به شمار ميروند به سوي مکه ميآيند و در آنجا سپاهي با حلقهي ده هزار نفري از ياران را تشکيل ميدهند و سپس به لشکر حضرت افزوده شده و مومنان گروه گروه به ايشان ميپيوندند و آنان در رکاب امام زمان(ع) به طرف مدينه حرکت ميکنند و از آنجا به طرف کوفه رهسپار ميشوند و سپس به فتح عالم و نابودي سنگرهاي کفر همت ميگمارند.
امام باقر(ع) فرمودهاست: "هنگام ظهور، وقتي مهدي(ع) به طرف کعبه ميآيد، تا در کنار کعبه نداي جهاني خود را سر دهد، در مکاني به نام "ذي طوي"، به انتظار 313 نفر يار مخصوص خود توقف ميکند تا آنان بيايند و همراه آن حضرت به طرف کعبه رهسپار شوند".(بحار الانوار، ج52، ص306).
همچنين در حديث ديگري ميفرمايد:
"يجمع الله من آقاصي البلاد علي عدة اهل بدر ثلاثماة وثلاث عشر رجلا"؛"خداوند از اطراف جهان و اقصي نقاط عالم به تعداد جنگ جويان بدر (313 نفر) به دور او جمع ميکند.(بحار الانوار، ج52، ص310).
در روايات معصومين(ع) خصوصياتي مانند محل و زمان زندگي و نام و مشخصات فردي ياران به هنگام ظهور، مطلبي نيامده است. در بعض از روايات اهل سنت، نام ها و شهرهايي ذکر شده است؛ اما به علت اينکه از ناحيه امامان معصوم تاييد نشده است. نميتوان به آنها تکيه کرد. به هر حال ميتوان به بعضي از خصوصيات کلي براي ياران آن حضرت اشاره نمود. اين خصوصيات توسط امام معصوم(ع) بيان شده است:
1. ايمان به هدف و اراده استوار و پيروي کامل از ولايت و رهبري امام زمان(ع)؛
2. قدرت نظامي برتر و دفاع از امام زمان(ع) در مقابل توطئه دشمنان؛
3. داراي قدرت مديريت و حکومت بر اساس عدالت اسلامي؛
4. قرار گرفتن در اوج فداکاري و شهدات طلبي در رکاب امام زمان(ع)؛
5. آماده مبارزه و مطيع کامل هستند؛
6. از صالحان روي زمين که وعده حکومت آنان در قرآن آمده است؛
7. بيعت و پيمان آنان با امام زمان(ع)؛
8. بعضي از اين ياران جزو رجعت کنندگان هستند، يعني، در زمانهاي قبل از دنيا رفتهاند و در زمان ظهور دوباره زنده شده در رکاب امام زمان(ع) به خدمت ميپردازند مانند برخي از انبياء و اوليا و اصحاب پيامبر و ائمه(ع)).
نتيجه آنکه از مجموعه احادث امامان معصوم معلوم ميشود که ياران امام زمان(ع) منحصر در افراد مشخص و يا شهرهاي خاص نميباشند، بلکه افراد از هر مکان و هر زمان (به وجود آمدن خصوصيات کلي مورد نظر براي ياران آن حضرت) ميتوانند جزو حاميان و ياران آن امام عزيزقرار گيرند.
براي مطالعه بيشتر ر.ک:
1. سيماي آفتاب ـ دکتر حبيب الله طاهري؛
2. چشم اندازي به حکومت مهدي(ع) ـ نجم الدين طبسي؛
3. منتخب الاثر ـ صافي کلپايگاني؛
4. بحار الانوار ج52 ـ علامه مجلسي(ره).
ب. اطلاع يافتن افراد و ياران از قيام بزرگ امام مهدي(ع) با توجه به بروز علايم و آشکار شدن نشانهها است. تحقق علايم حتمي ظهور باعث آگاه شدن افراد از نزديکي ظهور آن بزرگوار است. اعلام ظهور توسط امام مهدي(ع) در مسجد الحرام که همراه با قراين و نشانههاي آشکار خواهد بود، باعث آگاهي مردم و ياران ميشود.
البته در مورد ياران خاص و ويژه علاوه بر علايم ظهور، شايد بتوان از الهامات الهي بر قلبهاي آنان و حضور معجزه گونه ايشان در مکه هنگام ظهور نيز استفاده کرد. در برخي روايات آمده که آنان از بسترهاي خود ناپديد شده و صبح در مکه جمع ميشوند. (بحار الانوار، ج52، ص323، ح34) و در برخي ديگر از وجود صحيفهاي در زير سر آنان صبح هنگام خبر ميدهد. (همان، ص324، ح35) و در بعضي ديگر اجتماع سريع آنان به جمع شدن ابرهاي پاييزي و تراکم آنان تشبيه شده است.(همان، ص334، ج65).
پرسش: ياران امام مهدي چه ويژگي هايي دارند؟
پاسخ:براي ياران امام زمان(ع) ويژگي‌هايي گفته شده است؛ از جمله:
الف. معرفت: آنان معرفت و شناخت عميقي از خداوند و امام دارند. امام علي(ع) درباره آنان فرموده است: مرداني كه خدا را چنان كه شايسته است شناخته‌اند". (منتخ الاثرع فصل 8، ب1، ح2). چنين معرفت همچنان امكان پذير است كه انسان، امام زمان خود را بشناسد. امام صادق(ع) به نقل از امام حسين(ع) فرمود اي مردم! خدادوند خلق نكرد بندگان را مگر اينكه او را بشناسند. پس وقتي او را شناخته، عبادتش كنند. پس هنگامي كه او را عبادت كردند از عبادت(ذلت در برابر) غير او بي نياز ميشوند. مردي پرسيد: اي پسر رسول خدا، پدر و مادر فدايت باد معرفت خدا چيست؟ فرمود: اينكه مردم هر زماني امام خود را كه اطاعتش بر آنان واجب است بشناسند".(بحار الانوار، ج 23، ص83، ح22).
پس معرفت امام راه شناخت خداست و ياران امام مهداي(عج) شناخت عميقي از امام دارند. اين شناخت فراتر از دانستن نام و نشان و نسبت امام است؛ بلكه معرفت به حق ولايت امام و جايگاه بلند او در عالم هستي است.
ب. اطاعت: نتيجه معرفت درست اطالعت از امام است؛ چرا كه اطاعت از او، اطاعت از خداست. پيامبر(ص) در توصيف ياران حضرت مهدي(ع) فرمود: "آنان در اطاعت از امام خود كوشا هستند"(بحار الانوار، ج 52، ص309، ح4).
ج. عبادت و صلابت: امام صادق(ع) در بياني فرمود: شب‌ها را با عبادت به صبح مي‌رسانند و روزها را با روزه به پايان مي‌رسانند. و در فراز ديگر فرمود: آنان مرداني هستند كه گويا دل‌هايشان پاره‌هاي آهن است(بحار الانوار، ج52، ص308).
د. شهادت طلبي: امام صادق(ع) فرمود: "آنان آرزو مي‌كنند در راه خدا شهيد شوند".(همان)
ه. اتحاد و همدلي: امام علي(ع) فرمود: "ايشان يكدل و هماهنگ هستند" (يوم‌الخلاص، 224).
و. بصيرت و نورانيت: آنان كساني اند كه دله‌هاي نوراني داشه و چشم حقيقت بين قلببي آنان باز شده است و ديگران را نيز به راه راست هدايت مي‌كنند. امام صادق(ع) فرمود: "آنان مانند چراغند گويا قلب‌هايشان مانند قنديل مي‌درخشد".(بحار الانوار، ج52، ص308).
پرسش: ياوران حضرت مهدي هنگام ظهور چه کساني هستند؟
پاسخ:كساني كه همراه با امام زمان(ع) ظهور مي‌كنند، دو گروه‌اند:
الف. مؤمنان خالصي كه قبل از ظهور از دنيا رفتهاند و هنگام ظهور به اذن خدا دوباره زنده ميشوند.
ب. مؤمناني كه در زمان ظهور زنده‌اند.
از گروه دوم در روايات به افراد خاصي اشاره نشده است. اما از گروه اول به برخي افراد اشاره شده است؛ مانند برخي پيامبران، اصحاب كهف، سلمان، مقداد و مالك اشتر.
البته حضرت عيسي(ع) و حضرت خضر(ع) نيز امام زمان (عج) را همراهي و ياري مي‌كنند.
پيامبر(ص) و ائمه(ع) نيز هنگام ظهور و بعد از آن دوباره به دنيا باز مي‌گردند؛ ولي كيفيت آن به درستي روشن نيست